ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟ 2, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3, παρ.50-51

 

 ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ,       ΒΙΒΛΙΟ 2,       ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3, παρ.50-51

 

METAΦΡΑΣΗ

Όταν τελείωσε, αφού πρώτα είπε αυτά,(ο Θηραμένης) και η βουλή ήταν φανερό ότι τα επιδοκίμασε, ο Κριτίας, επειδή γνώριζε, ότι αν επιτρέψει στη βουλή ν’ αποφασίσει γι’ αυτόν, θα γλίτωνε και επειδή αυτό δεν θα μπορούσε να το ανεχθεί, βγήκε έξω -αφού πρώτα είπε στους τριάντα τυράννους κάτι -και διέταξε αυτούς που είχαν τα μαχαίρια κάτω από τη μασχάλη να σταθούν μπροστά στα κιγκλιδώματα. Και μόλις μπήκε πάλι μέσα, είπε: «Εγώ, κύριοι βουλευτές, νομίζω ότι έργο του αληθινού ηγέτη είναι, όταν αυτός βλέπει τους φίλους του να εξαπατώνται, να μην το επιτρέπει. Κι εγώ λοιπόν, αυτό θα κάνω. Εφόσον μάλιστα αυτοί που έχουν σταθεί μπροστά στο κιγκλίδωμα λένε ότι δε θα μας επιτρέψουν, αν αφήσουμε τον άνδρα αυτόν (το Θηραμένη),να καταστρέψει την ολιγαρχία. Ορίζεται βέβαια στους νέους νόμους να μη θανατώνεται κανείς από όσους περιλαμβάνονται στους τρεις χιλιάδες πολίτες., χωρίς τη δική σας ψήφο, ενώ όσοι είναι έξω από τον κατάλογο να έχουν το δικαίωμα οι τριάντα να τους εκτελούν. Εγώ λοιπόν είπε, αυτόν εδώ το Θηραμένη το διαγράφω από τους καταλόγους με τη σύμφωνη γνώμη όλων μας (των τριάντα τυράννων δηλαδή).Και αυτόν είπε, τον καταδικάζουμε εμείς σε θάνατο».

1.  ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.   καὶ ἡ βουλή δήλη ἐγένετο εὐμενῶς ἐπιθορυβήσασα...: Ποιες ήταν οι αντιδράσεις του Κριτία στη στάση της βουλής και τι θέλησε να προλάβει;

2.   προσελθὼν καὶ διαλεχθείς τι τοῖς τριάκοντα ἐξῆλθε...: Τι, κατά τη γνώμη σας, συζήτησε ο Κριτίας με τους άλλους της ομάδας των Τριάκοντα; Να τεκμηριώσετε την άποψή σας με βάση το κείμενο.

3.   ΄Ηταν νόμιμη, κατά τη γνώμη σας, ενέργεια η διαγραφή του Θηραμένη από τον κατάλογο των «τρισχιλίων»;

4.   Ποιοι πολίτες περιλαμβάνονταν στον κατάλογο των «τρισχιλίων» και ποιο ρόλο είχαν στην πολιτική και κοινωνική ζωή της πόλης; Πού απέβλεπαν οι Τριάκοντα με το μέτρο αυτό;

5.   Ποιες μεθόδους και ποια τεχνάσματα χρησιμοποίησε ο Κριτίας, ώστε και τον αντίπαλό του, τον Θηραμένη, να εξοντώσει και ο ίδιος να φαίνεται ότι ενήργησε νομότυπα;

6.   α) Παρακολουθώντας στο κείμενο το λόγο και τις ενέργειες του Κριτία να σκιαγραφήσετε το ήθος και το ύφος του άνδρα και να κρίνετε την πολιτική του στάση.β)  Ποια λέξη επαναλαμβάνεται στο λόγο του Κριτία; Τι φανερώνει αυτό για τον χαρακτήρα του;

7.   Με ποιον τρόπο αφαίρεσε ο Κριτίας από τη βουλή την αρμοδιότητα να δικάσει τον Θηραμένη;

8.   καὶ ἐπιστῆναι ἐκέλευσε τοὺς τὰ ἐγχειρίδια ἔχοντας φανερῶς τῇ βουλῇ ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις: Για ποιο σκοπό ο Κριτίας έδωσε αυτή την εντολή;

9.   ἐν τοῖς καινοῖς νόμοις: Σε ποιους νόμους αναφέρεται ο Κριτίας;

10. συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν: Σε ποιους αναφέρεται ο προσδιορισμός ἅπασιν;

11. ῾Ως δὲ εἰπὼν ταῦτα ἐπαύσατο...:

α) Σε ποιον αναφέρεται το κείμενο;

β) Ποιο ήταν το περιεχόμενο του λόγου του και πόσο πειστικά ήταν τα επιχειρήματά του^[1]; Να λάβετε υπόψη σας και την αντίδραση της βουλής: δήλη ἐγένετο εὐμενῶς ἐπιθορυβήσασα

12.   Με ποιους εκφραστικούς τρόπους αποκαλύπτει ο Ξενοφώντας τις σκέψεις του Κριτία;

13. Ποια σκοπιμότητα κρύβει η εναλλαγή του α ενικού και α πληθυντικού προσώπου από την πλευρά του Κριτία;

14. Καταγράψτε τα επιχειρήματα του Κριτία στην παράγραφο 51, αναφέρετε το είδος του συλλογισμού και αξιολογήστε τα. Θα σας βοηθήσει το σχ. βιβλίο της Έκφρασης-Έκθεσης Γ’Λυκείου, σελ 21,  «Συχνά ορισμένα συλλογιστικά σχήματα, ενώ αντιβαίνουν στον ορθό λόγο και δεν έχουν αποδεικτική αξία, μπορούν εντούτοις να επηρεάσουν το δέκτη του μηνύματος και να τον παραπλανήσουν, επειδή εξωτερικά παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες με τους έγκυρους συλλογισμούς. Τα συλλογιστικά αυτά σχήματα, που λέγονται και παραλογισμοί, μπορεί να οφείλονται είτε σε λογικά σφάλματα είτε σε πρόθεση εξαπάτησης, σε λογική παγίδα που στήνει ο πομπός στο δέκτη. Στην τελευταία περίπτωση ο παραλογισμός ονομάζεται σόφισμα»

2.  Γραμματικές ερωτήσεις - ασκήσεις

1. ἐγένετο, ἐπαύσατο, προσελθών, ἐκέλευσε: Να τοποθετήσετε τους ρηματικούς τύπους στο γ πληθυντικό του αορίστου στη φωνή όπου βρίσκεται το καθένα.

2. τοῦτο, τι: Να αναγνωρίσετε τις αντωνυμίες και να τις κλίνετε στο ίδιο γένος και στους δύο αριθμούς.

3.εὐμενῶς: Να γράψετε τα παραθετικά του επιρρήματος.

4. ὁρῶν: Να γράψετε τους αρχικούς χρόνους και το β΄ πληθυντικό πρόσωπο σ’ όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα και του αορίστου β΄ του ρήματος.

5.  εἰσελθών, εἶπεν: Να κλίνετε την προστακτική αορίστου β΄ των ρημάτων.

6.  Να γράψετε τις ακόλουθες προτάσεις μεταφέροντας όλες τις κλιτές λέξεις από τον ενικό στον πληθυντικό αριθμό και αντιστρόφως

 α)Οὗτος ἐκέλευσε τοὺς τὰ ἐγχειρίδια ἔχοντας (…).

β) Ἐγὼ οὖν τουτονὶ ἐξαλείφω ἐκ τοῦ καταλόγου.

γ)Καὶ τοῦτον ἡμεῖς θανατοῦμεν.

δ) Οὗτος ἐφοβεῖτο μὴ ὁ ἀντίδικος ἀναφύγῃ.

3.  Συντακτικές ερωτήσεις – ασκήσεις

1. Να συνδέσετε κάθε στοιχείο (μετοχή, πρόταση) της στήλης Α με την ισοδύναμή του ανάπτυξη σε πρόταση ή σύμπτυξη ή σε μετοχή, όπως δίνονται στη στήλη Β. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας στη (β) περίπτωση.

Α	Β
α) εἰπών	εἰ καὶ εἶπε ἐπεὶ εἶπε ἐπὰν εἴπῃ
β) ὡς ... ἐπαύσατο	παύσας (ὁ Θηραμένης) παυσάμενος (ὁ Θηραμένης) παυσαμένου τοῦ Θηραμένους
γ) γνούς:	ἐπειδὴ ἔγνω εἰ ἔγνω εἰ καὶ ἔγνω

 

4.  Λεξιλογικές - Σημασιολογικές ασκήσεις

1.       Να χρησιμοποιήσετε τα παρακάτω ρήματα (σύνθετα του ἵσταμαι) σε φράσεις στη ν. ελλ.,  ώστε να φαίνεται η σημασία τους: καθίσταμαι, ενίσταμαι, παρίσταμαι, ὑφίσταμαι

Για να βρείτε τη σημασία τους ακολουθήστε τη διαδρομή: www.greek-language.gr> Νέα Ελληνική > Εργαλεία> Ηλεκτρονικά Λεξικά> Λεξικό του Τριανταφυλλίδη και πληκτρολογήστε στον ειδικό χώρο τα παραπάνω ρήματα και κατόπιν το πλήκτρο «Βρες».  Σημειώστε τη σημασία τους και φτιάξτε δικές σας προτάσεις. Κατόπιν, ακολουθήστε τη διαδρομή  www.greek-language.gr> Νέα Ελληνική > Εργαλεία>Σώματα κειμένων> Παράλληλη Αναζήτηση. Πληκτρολογήστε ξανά τους τύπους και επιλέξτε  «ολόκληρη πρόταση». Τι αξιοπερίεργο βρίσκετε στα αποτελέσματα της αναζήτησης;

2.       Με ποιες λέξεις του κειμένου σχετίζονται ετυμολογικά οι παρακάτω: επιστασία, λόγος,, αθανασία, επάλειψη, προστατευτικός, αλοιφή, άνεση, απάτη, απολυμαίνω, επιστάτης, επιτροπή, λύματα, φυγή, ψήφος, απατηλά

 

---

.