ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟ 2, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3, παρ.52-53

 

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟ 2, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3, παρ.52-53

METAΦΡΑΣΗ

Μόλις άκουσε αυτά ο Θηραμένης, πήδηξε πάνω στην εστία και είπε: «Εγώ, είπε, άνδρες, ικετεύω σε ό,τι πιο δίκαιο υπάρχει, να μην έχει ο Κριτίας το δικαίωμα να διαγράφει ούτε εμένα, ούτε όποιον θέλει από σας, αλλά σύμφωνα με το νόμο που αυτοί θέσπισαν, σχετικά με όσους περιέχονται στον κατάλογο, σύμφωνα μ’ αυτόν ,κι εσείς ,κι εγώ να κρίνομαι. Και αυτό, είπε, δεν το αγνοώ-μα τους θεούς-ότι δηλαδή δε θα μου είναι αρκετός αυτός ο βωμός, αλλά θέλω κι αυτό ν’ αποδείξω, ότι δηλαδή αυτοί όχι μόνο είναι πάρα πολύ άδικοι για τους ανθρώπους, αλλά και πάρα πολύ ασεβείς για τους θεούς. Εκπλήσσομαι όμως για λογαριασμό σας, άνδρες καλοί κι ενάρετοι, αν δε θα βοηθήσετε τους ίδιους σας τους εαυτούς και μάλιστα ενώ γνωρίζετε πως το δικό μου το όνομα δε σβήνεται ευκολότερα από το δικό σας».

Ερωτήσεις κατανόησης και ερμηνείας

1.       Ποια είναι η αντίδραση του Θηραμένη στην απόφαση του Κριτία;

2.       ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὴν ἐστίαν: Ποιο νόημα είχε η κίνηση αυτή του Θηραμένη και γιατί πιστεύει ότι θα τον βοηθήσει;

3.       Τι θέλει να αποδείξει ο Θηραμένης στο σύντομο λόγο του προς τους βουλευτές και ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί;

4.     Οι Τριάκοντα χαρακτηρίζονται από τον Θηραμένη ἀδικώτατοι και ἀσεβέστατοι. Πώς δικαιολογεί αυτούς τους χαρακτηρισμούς; Είναι, κατά τη γνώμη σας, ορθοί;

5.     «θαυμάζω εἰ μὴ βοηθήσετε ὑμῖν αὐτοῖς». Ποὺ αποβλέπει ο Θηραμένης με τα λόγια αυτά;

6.     Να εξηγήσετε αν επιβεβαιώνονται από το λόγο του Θηραμένη οι χαρακτηρισμοί που του αποδίδονται στην περιληπτική παρουσίαση των παραγράφων 17-49.

7.   Να καταγράψετε την επιχειρηματολογία του Θηραμένη , να την αξιολογήσετε και να τη συγκρίνετε με αυτήν του Κριτία.

Ερωτήσεις γραμματικής

1. ἐννομώτατα, ἀδικώτατοι, ἀσεβέστατοι, καλοί, ἀγαθοί: Αφού τοποθετήσετε τα επίθετα στον παρακάτω πίνακα, να συμπληρώσετε τους άλλους βαθμούς και να σχηματίσετε τα αντίστοιχα επιρρήματα και τα παραθετικά τους:

Θετικός  βαθμός	Συγκριτικός Βαθμός	Υπερθετικός βαθμός
Επίθετα
Επιρρήματα

Ερωτήσεις συντακτικού

1. Έχουμε ήδη μιλήσει για τις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις που εισάγονται με το μόριο εἰ. Ποιες άλλες περιπτώσεις εισαγωγής δευτερευουσών προτάσεων στα αρχαία ελληνικά εισάγονται με το εἰ (ως υποτακτικό σύνδεσμο πλέον); Για να απαντήσετε στο ερώτημα ανοίξτε το βιβλίο του Συντακτικού σας (δευτερεύουσες προτάσεις, ή σύνδεσμοι) ή ακολουθήστε τη διαδρομή: www.greek-language.gr> Αρχαία ελληνική> Εργαλεία> Αρχές Σύνταξης > Περιεχόμενα> 7. Τα άκλιτα μέρη του λόγου > Σύνδεσμοι > (κατεβαίνοντας κάτω στη σελίδα) Σύνδεσμοι υπόταξης > 7.63: εἰ.

2.  Με βάση τις προηγούμενες σημειώσεις σας να αναγνωρίσετε την πρόταση «εἰ μὴ βοηθήσετε ὑμῖν αὐτοῖς». Να δικαιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της και να βρείτε αντιστοιχία με τη νέα ελληνική.

 

Λεξιλογικές-Σημασιολογικές ασκήσεις

1.  Να μεταφέρετε στα ν.ελλ. τις παρακάτω προτάσεις:

ἱκετεύω τὰ πάντων ἐννομώτατα=

μὴ επἰ Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν=

κατὰ τὸν νόμον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίιν εἶναι=

τὸ ἐμὸν ὄνομα οὐδέν εὐεξαλειπτότερον ἐστι ἤ τὸ ὑμῶν ἑκάστου=

2.    Με ποιες λέξεις του κειμένου σχετίζονται ετυμολογικά οι παρακάτω:  πηδάλιο, εστιατόριο, σεβαστός, απόφαση, άγνοια, θαυμαστός, αβοήθητος, συλλογή, αυτάρκης, βάση, διάρκεια.

3.       Να γράψετε ουσιαστικά, ρήματα ή επίθετα ετυμολογικώς συγγενή με τη λέξη ἑστία που να αποδίδουν το νόημα των φράσεων ή των προτάσεων που δίνονται:

συγκεντρώνω σε ορισμένο σημείο φωτεινή δέσμη:                                               

αυτός που αναφέρεται στην εστία:

συμπόσιο, παράθεση γεύματος με τη συμμετοχή πολλών προσώπων

ιδιοκτήτης εστιατορίου:

ο περιπλανώμνος, ο χωρίς εστία:

θεοί, προστάτες της οικογενειακής ζωής στην αρχαιότητα:

4. Να συνδέσετε τις λέξεις ή φράσεις της αρχαίας ελληνικής της στήλης Α με την απόδοσή τους στα νέα ελληνικά στη στήλη Β. Ένα στοιχείο της στήλης Β περισσεύει:

           Α                                                                          Β

1. ἡ ἑστία                                                           α) βοηθώ κάποιον

2. τὰ ἐννομώτατα πάντων ἱκετεύω              β) βωμός

3. ἐπὶ τινί ἐστι                                                  γ) ο σύμφωνος με το νόμο

4. ἡ κρίσις ἐμοί ἐστι                                       δ) απορώ με κάποιον / κάτι

5. ἀρκῶ τινί                                                     ε) ικετεύω σε ό,τι πιο δίκαιο υπάρχει

6.  θαυμάζω τινός                                          στ) αυτός που διαγράφεται εύκολα

7. καὶ ταῦτα γιγνώσκοντες                            ζ) έχει κάποιος το δικαίωμα να..

8. εὐεξάλειπτος                                             η) και μάλιστα ενώ γνωρίζετε

                                                                         θ) δικάζομαι

5. Ποια η σημασία των  παρακάτω λέξεων στην α.ε και στη ν.ε:  έγχειρίδια, προστάτης, λυμαινόμενον, έστία, κρίσις, κατακεκριμένον, άγορά.

6. Εντοπίστε την έννοια της λέξης παρακράτος στη διεύθυνση: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html

καθώς και περιπτώσεις άλλων δικών – παρωδίας, όπως του Θηραμένη.