ΚΕΦΑΛΑΙΟ 74 ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ Βιβλίο Γ΄, Κεφάλαιο 74

Μετάφραση

Κι αφού πέρασε μια μέρα, γίνεται πάλι μάχη και νικούν οι δημοκρατικοί και εξαιτίας της ισχύος της θέσεώς τους και επειδή είχαν αριθμητική υπεροχή· και οι γυναίκες με τόλμη τους βοήθησαν χτυπώντας από τα σπίτια με κεραμίδια και υπομένοντας την ταραχή, σε αντίθεση με τη γυναικεία φύση τους. Κι όταν έγινε η υποχώρηση αργά το απόγευμα, επειδή φοβήθηκαν οι ολιγαρχικοί μήπως οι δημοκρατικοί, αφού κάνουν επίθεση, καταλάβουν το ναύσταθμο με αιφνιδιαστική έφοδο, και τους σκοτώσουν, βάζουν φωτιά στα σπίτια που βρίσκονταν γύρω στην αγορά και τις συνοικίες (πολυκατοικίες), για να μη γίνει έφοδος (ή δρόμος προσέγγισης), χωρίς να υπολογίζουν ούτε τα δικά τους ούτε τα ξένα (σπίτια), ώστε και πολλές περιουσίες εμπόρων κάηκαν εντελώς και η πόλη κινδύνεψε όλη να καταστραφεί, αν φυσούσε άνεμος τη φωτιά με κατεύθυνση προς αυτή (=πόλη). Κι αυτοί, αφού σταμάτησαν τη μάχη, καθώς και τα δύο στρατόπεδα απείχαν από πολεμικές ενέργειες, τη νύχτα βρίσκονταν σ’ επιφυλακή· και το κορινθιακό πλοίο, όταν είχαν επικρατήσει οι δημοκρατικοί, ανοιγόταν με προφυλάξεις στο πέλαγος και οι περισσότεροι από τους μισθοφόρους, διαφεύγοντας την προσοχή, μεταφέρθηκαν στην απέναντι στεριά.

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1) Πώς χαρακτηρίζει ο ιστορικός τη στάση των γυναικών στη μάχη; Γιατί δίνει έμφαση στη συμμετοχή τους; Να απαντήσετε έχοντας υπόψη τη θέση της γυναίκας στην εποχή του ιστορικού

2) Με ποια εκφραστικά μέσα περιγράφονται οι ενέργειες και η στάση των ανθρώπων στον πόλεμο;

3) Ποιες συνέπειες του πολέμου διαφαίνονται στο κεφάλαιο αυτό;

4) Σε ποια ενέργεια προβαίνουν οι ολιγαρχικοί μόλις αντιλαμβάνονται την επικράτηση των αντιπάλων τους; Πού αποδίδει ο Θουκυδίδης την ενέργεια αυτή;

5) Να γράψετε τις λέξεις με τις οποίες περιγράφεται ο τρόπος αποχώρησης των υποστηρικτών των ολιγαρχικών

6) δείσαντες, φειδόμενοι:Τι αποκαλύπτουν οι μετοχές για την ψυχολογική κατάσταση των ολιγαρχικών;

7)Ποια γεγονότα διαδραματίστηκαν στο διάστημα που μεσολάβησε από την εμφάνιση έως την αναχώρηση του κορινθιακού πλοίου;

8) Στα κεφ 71-74 σε πολλά σημεία ο ιστορικός αιτιολογεί τα  γεγονότα. Να διακρίνετε που είναι αντικειμενική και που υποκειμενική η αιτιολογία;Εντοπίστε το σχόλιο και την οπτική γωνία του συγγραφέα.

9) Από την μέχρι τώρα ιστορική αφήγηση ποιες διατυπώσεις μπορείτε να κάνετε για την πιθανή εξέλιξη των γεγονότων; ( Να λάβετε υπόψη σας και τις συνέπειες των εμφύλιων πολέμων διαχρονικά )

 

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ

1) Να εντοπίσετε τους ρηματικούς τύπους που αναφέρονται στη δράση των γυναικών και να τους αντικαταστήσετε χρονικά.

2) Ἡ πόλις έκινδύνευσε διαφθαρῆναι: Να μεταφερθούν οι ρηματικοί τύποι στον ενεστώτα.

3) Να γράψετε τα ουσιαστικά της γ κλίσης που περιλαμβάνονατι στο κείμενο στις πλάγιες πτώσεις του ενικού και πληθυντικού.

 

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ

1) Να αναγνωρίσετε τις ενδοιαστικές προτάσεις του κειμένου και να τις δικαιολογήσετε.

2) Ποιοι εμπρόθετοι χρονικοί προσδιορισμοί αναφέρονται στις πράξεις των δύο αντιπάλων;

3) Να αναγνωρίσετε τις δοτικές του κειμένου και να χαρακτηρίσετε τη συντακτική τους θέση.

4) Να αναγνωρίσετε το είδος και τη συντακτική λειτουργία των μετοχών του κειμένου.

 

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ

1) Να συμπληρώσετε τον πίνακα με ομόρριζους τύπους της α.ε. του κεφ.74

Ν.Ε.	Α.Ε.
ανυπέρβλητος
γόνος
συνεπικουρικά

2) Με ποιες λέξεις σχετίζονται ετυμολογικά οι παρακάτω:διάλειμμα, λαθραίος, βλήμα, ελλιπής, λήθη, εισιτήριο, προκατάληψη, προσιτός.

3) δῆμος:Να γράψετε 10 παράγωγα ή σύνθετα ( ουσιαστικά ή επίθετα) στη ν.ε. και να σχηματίσετε ισάριθμα ονοματικά σύνολα.

4) βάλλω: Να συνθέσετε το ρήμα με 5 προθέσεις και να σχηματίσετε με τα ρήματα που θα προκύψουν αντίστοιχες προτάσεις.

5) συνοικία: Ποια είναι η σημασία της λέξης στο κείμενο και ποια σήμερα;

6) ξυνεπελάβοντο, υπεξανήγετο: Ποια από τις γλωσσικές ιδιοτυπίες του Θουκυδίδη εντοπίζετε στους τύπους των ρημάτων;

 

 

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

1)    α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:

 

ρηματικοί τύποι           κατάληξη   ομόρριζα ουσιαστικά

διαλιπούσης                   -μα             

βάλλουσαι                      -ή               

κρατήσειεν                     -ος             

διαφθείρειεν                   -ά               

ἡσυχάσαντες                  -ία              

 

β) φύσις, θόρυβος, τροπή, ἀγορά, μάχη: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

 

 

 

2)    Να γράψετε από ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β΄ στήλη) και επίθετο (Γ΄στήλη) (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις λέξεις της Α΄ στήλης.

 

Α΄ ΣΤΗΛΗ          Β΄ ΣΤΗΛΗ                     Γ΄ΣΤΗΛΗ

Λέξεις                  Ουσιαστικά                   Επίθετα

ἐπίκουρος            

μάχη                  

πόλις                  

δῆμος                   

πλῆθος                

 

3)    α) φυτικός, ανατρεπτικός, αλλοτρίωση, ακίνδυνος, λαθραίος: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.

 

 β) διαλείπω, ξυνεπιλαμβάνομαι, ἐμπίπρημι, κατακαίομαι,    ἐπίφορος: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.