ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ (Α ΛΥΚΕΙΟΥ)

 

Η ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ

Ορισμός : οι άνθρωποι που είναι πάνω από εξήντα χρονών, οι ηλικιωμένοι.

Τα χαρακτηριστικά των ηλικιωμένων

ΘΕΤΙΚΑ

      Διακρίνονται για την πολυσχιδία των βιωμάτων,  έχουν εμπλουτίσει τις εμπειρίες τους και τις έχουν μετουσιώσει σε σοφία ζωής.

      Λειτουργούν περισσότερο με τη λογική και λιγότερο με το συναίσθημα. Προσεγγίζουν τα πράγματα ορθολογικά, γιατί η συσσωρευμένη πείρα και οι απογοητεύσεις τους στο παρελθόν αμβλύνουν τη διάθεση τους να εμπιστευθούν ανεπιφύλακτα.

      Αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις με ρεαλισμό, με βαθιά αίσθηση του μέτρου, αποφεύγουν ακραίες εκδηλώσεις ή συμπεριφορές και συνεισφέρουν στην επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων.

      Είναι προσηλωμένοι με σταθερότητα στις διαχρονικές αξίες και υιοθετούν με υπερασπιστική διάθεση τα πολιτιστικά στοιχεία του παρελθόντος που αποτελούν το ασφαλές υπόβαθρο για ένα δημιουργικό μέλλον.

      Απαλλαγμένοι από υπέρμετρες  φιλοδοξίες, υλικές εξαρτήσεις και ιδιοτελή κίνητρα διακρίνονται για την εσωτερική τους ισορροπία, την ψυχική ηρεμία και τη συναισθηματική σταθερότητα.

      Τα διδάγματα που έχουν αποκομίσει από το παρελθόν μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμη παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενιές. Μπορούν να διαδραματίσουν καθοδηγητικό ρόλο απέναντι στους νεότερους , ώστε να αποφευχθούν τα  λάθη και οι υπερβολές του παρελθόντος.

ΑΡΝΗΤΙΚΑ

     Συχνά είναι προσκολλημένοι σε στερεοτυπικές αντιλήψεις, οι οποίες διαιωνίζονται, κυρίως, από την ένθερμη υποστηρικτική τους διάθεση

     Υπερασπίζονται τις απόψεις τους με την ακραία πεποίθηση του αλάθητου, για το οποίο επικαλούνται αποκλειστικά την πείρα τους.

     Πολλές φορές έχουν μια επιτιμητική διάθεση απέναντι στους νέους, τους οποίους κατηγορούν για επιπολαιότητα, ανευθυνότητα και ασεβή συμπεριφορά.

     Μυθοποιούν με δογματική απολυτότητα το παρελθόν, εξωραΐζουν όλες τις πτυχές του, ενώ αποστρέφονται με ευκολία τα σύγχρονα δεδομένα.

     Οι διαψευσμένες πολιτικές τους προσδοκίες  στις πρωιμότερες περιόδους της ζωής τους, τους καθιστούν υπέρμετρα επιφυλακτικούς και αμφισβητητικούς απέναντι σε οποιοδήποτε νεωτεριστικό ιδεολογικό πνεύμα.

 

ΘΕΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Η αντικειμενική θεώρηση της πραγματικότητας δε μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε τους ηλικιωμένους  ως ομοιογενές σύνολο. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν άτομα τρίτης ηλικίας που:

α) βρίσκονται στο προσκήνιο της κοινωνικής δραστηριότητας και ασκούν εξουσία

β) προσφέρουν τις υπηρεσίες τους και την πείρα τους στον εργασιακό, οικογενειακό και πολιτικό χώρο

γ) συνεχίζουν να δημιουργούν, να παράγουν πολιτισμικό έργο

Ωστόσο, αρκετοί ηλικιωμένοι έχουν προβλήματα.

 

Τα προβλήματα των ηλικιωμένων

  ·Αναξιοπρεπής διαβίωση ( άποροι, άστεγοι, υποσιτισμένοι ).

·Δυσχερής διαβίωση ( οι χαμηλοσυνταξιούχοι ζουν κάτω από το όριο της βιωσιμότητας ).

·Απόρριψη και απρεπής συμπεριφορά από τη νεολαία.

· Ψυχολογικά προβλήματα ( μοναξιά, κατάθλιψη ).

·Ταλαιπωρία, κυρίως όταν επισκέπτονται δημόσιες υπηρεσίες.

·Ανεπαρκής περίθαλψη στα νοσοκομεία.

·Εκμετάλλευση από τα παιδιά τους και άλλους επιτήδειους.

·Αδιαφορία, έως και εγκατάλειψη από το οικογενειακό και το ευρύτερο συγγενικό περιβάλλον.

·Κακομεταχείριση σε ιδρύματα ( οίκοι ευγηρίας ).

·Περιθωριοποίηση, κοινωνικός αποκλεισμός, αδιαφορία.

Αίτια αποκλεισμού των ηλικιωμένων

  --Το γεγονός ότι θεωρούνται απόμαχοι της ζωής και, επομένως, αντιπαραγωγικοί.
--Οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής και η πολλαπλότητα των ρόλων που απορροφούν το χρόνο και την ψυχική διάθεση του σύγχρονου ανθρώπου.

--Ο ατομικισμός, η ιδιοτέλεια και η γενικότερη ηθική κρίση που αποδυναμώνει το σεβασμό για το συνάνθρωπο.

--Ο καταναλωτισμός και η εξειδίκευση που εντείνουν την κοινωνική αναλγησία.
--Η ζωή στις μεγαλουπόλεις που αποξενώνει τους ανθρώπους.

--Το σχεδόν ανύπαρκτο κράτος πρόνοιας ελλείψει πολιτικής βούλησης και δευτερευόντως λόγω οικονομικής δυσπραγίας.

--Η δυσλειτουργία των παιδευτικών φορέων ( οικογένεια, σχολείο ) και των μέσων μαζικής επικοινωνίας που διαμορφώνουν ανθρώπους, οι οποίοι δεν είναι δια τεθειμένοι να προσφέρουν.

 

Προτάσεις βελτίωσης της θέσης των ηλικιωμένων

·Άτομο και κοινωνία πολιτών: κοινωνική συνείδηση, εθελοντική δράση, ανάληψη δημιουργικών πρωτοβουλιών, κατανόηση και σεβασμός των αναγκών τους.

·Οικογένεια και Σχολείο: γαλούχηση παιδιών με την αντίληψη ότι οι ηλικιωμένοι αξίζουν το σεβασμό και ότι το ενδιαφέρον για την τρίτη ηλικία δεν πρέπει να έχει το χαρακτήρα φιλανθρωπίας ούτε να απορρέει από οίκτο.

·Μέσα ενημέρωσης: ενημέρωση και ευαισθητοποίηση κόσμου, άσκηση πίεσης στις κυβερνήσεις.

· Τοπική Αυτοδιοίκηση: σίτιση, στέγαση, Κ.ΑΠ.Η κ.λπ.

·Πολιτεία: αύξηση συντάξεων, προγράμματα κοινωνικού τουρισμού, ενίσχυση προγραμμάτων «Βοήθεια στο σπίτι», έλεγχος και βελτίωση των συνθηκών στα κρατικά άσυλα, εκπόνηση προγραμμάτων ψυχαγωγίας, κοινωνικού τουρισμού, πολιτιστικών εκδηλώσεων που αποβλέπουν στη δημιουργική πλήρωση του ελεύθερου χρόνου

·Ηλικιωμένοι: ψυχική αντοχή, αγωνιστικότητα και όχι παραίτηση από την προσπάθεια για αξιοπρεπή διαβίωση, αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία