Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου 2018

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ (ΑΡΧΑΙΑ)


Ε  Π  Ι  Ρ  Ρ  Η  Μ  Α  Τ  Ι  Κ  Ο  Ι         Π  Ρ  Ο  Σ  Δ  Ι  Ο  Ρ  Ι  Σ  Μ  Ο  Ι 

•    Προσδιορίζουν επιρρηματικά  το ρήμα , αλλά (σπανιότατα) και άλλους όρους της προτάσεως .
•    Εκφέρονται με :
α) ένα επίρρημα  ( τόπου , χρόνου , ποσού , τρόπου ) π.χ ‘Αποπλέομεν αὔριον .
β) έναν εμπρόθετο προσδιορισμό  π.χ ‘Αφίκετο εἰς  Δελφούς .
και δηλώνουν πολλές σχέσεις : τόπο , χρόνο , όργανο , τρόπο , μέσο , αιτία , ύλη, σκοπό , συνοδεία, καταγωγή, προέλευση , συνοδεία , αναφορά , κατάσταση , συμφωνία, διανομή, προσθήκη, υπεράσπιση , αντιπροσωπευση , χάρη, προτίμηση , σύγκριση , ωφέλεια , βοήθεια , προσέγγιση, επιστασία, υπέρβαση , εξάρτηση , όρο ,τάξη , διαφορά , εναντιότητα , συνεργασία , ασχολία , χωρισμό , εξαίρεση ,όριο , κατεύθυνση (απλή ή εχθρική ) το εναντίον, το ενώπιον , το μεταξύ , το τέρμα .
γ) Μια επιρρηματική  μετοχή . ( χρονική , αιτολογική, υποθετική , εναντιωματική , τελική, τροπική) π.χ  Κώνωψ ἐλθών προς λέοντα ἒλεξε.
δ) Μια   επιρρηματική   πρόταση . ( χρονική , αιτιολογική , υποθετική,  εναντιωματική , τελική, συμπερασματική , αναφορική  επιρρηματική ).π.χ Ἀθηναῖοι ἐνόμισαν λελύσθαι τάς σπονδάς ,διότι εἰς χεῖρας ἦλθον .
ε) επιρρηματικό ή προληπτικό κατηγορούμενο, πχ Άνήγοντο οἵ Άθηναἷοι πελάγιοι ( επιρ κατηγ τόπου)
στ) απαρέμφατο του σκοπού ή της αναφοράς, πχ ἄξιος παθεἶν
ζ) Ένα  όνομα  ουσιαστικό  σε πλάγια πτώση ( γενική, δοτική, αιτιατική)
Ι) ΠΛΑΓΙΕΣ  ΠΤΩΣΕΙΣ  ΠΟΥ  ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΥΝ ΡΗΜΑΤΑ-ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΛΑΓΙΩΝ ΠΤΩΣΕΩΝ .
Α΄   ΓΕΝΙΚΗ

1. Χρόνου : π.χ  Οὐ τῆς   ἐπιούσης   ἡμέρας   ἤξει .
2. Αιτίας  : π.χ  Τῶν  αὐτῶν   ἀδικημάτων  ὀργίζεται .
3. Ποσού : π.χ Πόσου διδάσκει  Εὔηνος ;
Β ΄  ΔΟΤΙΚΗ 
1.Τόπου : π.χ  ‘Ενίκησεν ‘Ισθμοῖ   καί  Νεμέᾳ .
2.Χρόνου : π.χ Τῇ   πρώτῃ  ἡμέρᾳ   ἀφίκοντο   ἐπί τόν ποταμόν .
3.΄Οργανον : πχ . Τῇ   βακτηρίᾳ  τήν  θυράν  ἔκρουε .
4. Αιτίας :. ( συνήθως με  ρήματα ψυχικού πάθους )   π.χ  Λιμῷ  ἀπέθανεν
5. Τρόπου . π.χ  Βίᾳ  εἷλον τήν πόλιν .
6. Ποσού .( συνήθως με επίθετα και επιρρήματα συγκριτικού βαθμού) π.χ  Πολλῷ  μεῖζον  ἔστι
7. Συνοδείας : π.χ  ‘Αθηναῖοι  ἦλθον  ναυσίν τριάκοντα .
8. Αναφοράς : π.χ  Ἄνθρωπος συνέσει ὑπερέχει  τῶν  ζώων .
Γ΄ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ 
1.Ποσού (χρόνου) :π.χ Αἱ   σπονδαί   ἐνιαυτόν   ἔσονται .
2. Ποσού (τόπου) : π.χ  ‘Απέχει  Πλαταιά   Θηβῶν   σταδίους  ἑβδομήκοντα .
3. Αιτίας : π.χ .Τί τινηκάδε    ἀφῖξαι , ὦ  Κρίτων ;
4. Σκοπού : π.χ. ‘Ηρωτῶντο  ὅ,τι   ἥκοιεν .
5. Αναφοράς : π.χ ‘Αλγεῖ   τόν δάκτυλον .
6. Τρόπου : π.χ . Γίγνεται τοῦτον τόν τρόπον .
ΙΙ) ΠΛΑΓΙΕΣ  ΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΥΝ  ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ  Η  ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ
Α ΄ ΓΕΝΙΚΗ 

1.Διαιρετική : π.χ Πολλαχοῦ   τῆς   γῆς .
2.Αναφοράς . π.χ Πῶς   ἔχει  παιδείας ;
3. Χωρισμού : π.χ  Ἔξω τῆς  πόλεως .
4.Αντικειμενική : π.χ   Ἀξίως λόγου .
5.Με τα προθετικά επιρρήματα : ἐντός , ἐγγύς , ὄπισθεν , μεταξύ , ἐναντίον . π.χ Μεταξύ τῶν ἀνθρώπων .
6.Αιτίας  (από  επιφωνήματα ) . π.χ Φεῦ   τῆς  ἀνοίας .
Β ΄   ΔΟΤΙΚΗ 
1. Αντικειμενική : π.χ  Ὁμοίως  ἐκείνῳ  .
2.Με τα προθετικά επιρρήματα : ἅμα , ὁμοῦ . π.χ  Ἅμα  τῷ   κακῷ .
Γ ΄ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ 
1. Σε όρκους με τα μόρια : νή , μά. . Νή   Δία .

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΟΥΣ   ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥΣ
Α) Να αναγνωρίσετε  τα  είδη  των   επιρρηματικών  προσδιορισμών . 
1. Ἄλλο   στράτευμα   συνελέγετο  αὑτῷ   ἐν  Χερρονήσῳ   τόνδε   τόν  τρόπον .
2. Κελεύουσι  φυλάττεσθαι  μή  ἡμῖν   ἐπιθῶνται   τῆς  νυκτός οἱ   βάρβαροι .
3. ‘Αθηναῖοι   ‘Αλκιβιάδην   ἐδίωξαν  ἀσεβείας .
4.’Επεί δε τα ἐν τῆ Λαμψάκω κατεστήσατο,  ἒπλει ἐπι το Βυζάντιον και τη Καλχηδόνα.
5. Δωριεῖς   ὀγδοηκοστῷ   ἔτει  μετά τήν  ‘Ιλίου  ἅλωσιν  Πελοπόννησον  ἔσχον .
6. Αἱ  μάχαι  κρίνονται μᾶλλον  ταῖς  ψυχαῖς ἤ   ταῖς τῶν  σωμάτων  ῥώμαις .
7. Πολλῷ   κρεῖττον  ἐστι  ἐμφανής  φίλος  ἤ  χρυσός   ἀφανής .
8. Ὁ  μέν  δή  Δερκυλίδας  ἐφ’   Ἑλλησπόντου   ἐπορεύετο ..
9. Πρός  τι ταῦτα  με   ἐρωτᾷς ;
10. Κῦρος  ἐξῆλθε ἐκ τῶν βασιλείων δευτεραῖος.

Β) Να καταγραφούν οι εμπρόθετοι προσδιορισμοί των &&16-17 σελ 46 του σχολικού σας  και ως προς το είδος της επιρρηματικής σχέσης ( π.χ του τόπου κτλ)
.

Γ) Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με πλάγιες πτώσεις λέξεων της αρχαίας ελληνικής που διατηρούνται και στη νέα ελληνική.
• Όλα έγιναν ............................κανονισμού.
• Η κηδεία του μεγάλου ποιητή έγινε ..................................
• Το έργο σταμάτησε ....................................χρημάτων.
• Ανέλαβε να διευθετήσει το θέμα..................πρωτοβουλία.
• Θα το πιστέψω μόνο αν το δω .....................................(με τα ίδια μου τα μάτια).
• Αποφάσισαν να χωρίσουν φιλικά και να πάρουν διαζύγιο..................................
• Θα πρέπει να σκέφτεσαι σοβαρά και να μην αντιμετωπίζεις όλα τα θέματα ελαφρά.................................
• Οι πράξεις μου παρεξηγήθηκαν από κάποιους παρά το γεγονός ότι έπραξα καλή..............................(με καλές προθέσεις).
• Είναι ...................αδύνατο να γίνει αυτό που λές.
• ............της κακοκαιρίας αναβάλλεται η αυριανή εκδρομή.
• Εξαιτίας των οδικών έργων φτάσαμε στον προορισμό μας...................παράκαμψης.
• Γνώρισα κάποιον άνθρωπο ......................Παπαδόπουλο.
• Πρέπει να προσπαθήσουμε να πετύχουμε πάση..............................

2 σχόλια: