ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ : ΜΑΘΗΜΑ 4ο

 

LECTIO IV (QUARTA) ΤΑ ΗΘΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ

Apud antīquos Rōmānos concordia maxima sed avaritia minima erat. Rōmāni in suppliciis deōrum magnifici sed domi parci erant. Iustitiā inter se certābant et patriam curābant. In bello pericula audaciā propulsābant et beneficiis amicitias parābant. Delecti consultābant patriae; eis corpus ex annis infirmum sed ingenium propter sapientiam validum erat.

Μετάφραση

Στους αρχαίους Ρωμαίους η ομόνοια πάρα πολύ μεγάλη αλλά η πλεονεξία πάρα πολύ μικρή (ελάχιστη) ήταν. Οι Ρωμαίοι στη λατρεία των θεών ήταν γενναιόδωροι αλλά στην ιδιωτική τους ζωή οικονόμοι ήταν. Συναγωνίζονταν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και την πατρίδα φρόντιζαν. Στον πόλεμο απωθούσαν τους κινδύνους με την τόλμη και αποκτούσαν φιλίες με τις ευεργεσίες. Οι Εκλεγμένοι (ή οι Συγκλητικοί) φρόντιζαν για την πατρίδα. Σ’ αυτούς το σώμα από τα χρόνια αδύναμο (ήταν) αλλά το πνεύμα εξαιτίας της σοφίας δυνατό ήταν.

Ρηματα

Α’             Γ΄

Certo – certavi – certatum – certāre Curo – curavi – curatum- curāre Propulso- propulsavi – propulsatum – propulsāre Paro – paravi – paratum – parāre Consulto – consultavi- consultatum – consultāre Sum, fui, ------------, esse   (ανώμαλο)                                                                              Deligo-delegi-delectum-deligere

(συν) αγωνίζομαι φροντίζω απωθώ ετοιμάζω φροντίζω για είμαι εκλέγω

 

Ουσιαστικα

1η κλίση	2η  κλίση	3η κλίση
concordia-ae (θ): ομόνοια avaritia-ae (θ): πλεονεξία iustitia-ae (θ): δικαιοσύνη patria-ae (θ): πατρίδα audacia-ae (θ): τόλμη amicitia-ae (θ): φιλία sapientia-ae (θ): σοφία	Romanus-i (α): Ρωμαίος supplicium-ii/i (ο): τιμωρία (ενικός) αλλά supplicia -orum  (πληθ) ικεσίες, λατρεία bellum-i (ο): πόλεμος deus-i (α) : θεός periculum-i (ο): κίνδυνος beneficium-ii/i(ο):ευεργεσία annus-i (α): έτος ingenium-ii/i (ο): πνεύμα	corpus-oris (ο): σώμα

4^η κλίση

domus- domus (θ): σπίτι

 

Επιθετα 2^η κλίση

antiquus-a-um: αρχαίος

maximus-a-um ( υπερθετικός βαθμός του magnus, επιθ. 2^ης κλ.: μεγάλος): πάρα πολύ μεγάλος

minimus-a-um (υπερθετικός βαθμός του parvus, επιθ. 2^ης κλ.: μικρός): ελάχιστος

magnificus-a-um: μεγαλόπρεπος, γενναιόδωρος

parcus-a-um: φειδωλός, τσιγκούνης, οικονόμος

delectus-a-um: διαλεγμένος

infirmus-a-um: αδύναμος

validus-a-um: ισχυρός, δυνατός

 

Αντωνυμια is-ea-id (δεικτική/επαναληπτική): αυτός

 

Προθεσεις apud + αιτιατική= πλησίον: κοντά σε inter + αιτ. προσ. αντων. (α’, β’, γ’ προσ.)= εμπρόθετος αλληλοπάθειας: μεταξύ ex + αφαιρετική= προέλευση: από propter (ob, per) + αιτιατ.= εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο: εξαιτίας

Συνδεσμοι sed =aλλά

 

Συντακτικές παρατηρήσεις

v  Στα λατινικά λείπει η αλληλοπαθής αντωνυμία. Ένας τρόπος για να εκφραστεί η αλληλοπάθεια είναι με τις φράσεις inter nos (vos, se) και τα τρία πρόσωπα του πληθυντικού του κατάλληλου ρήματος, π.χ.  inter nos amamus= αγαπιόμαστε, inter vos amatis= αγαπιέστε, inter se amant= αγαπιούνται.

v   Η δεικτική αντωνυμία  is, ea, id χρησιμοποιείται συνήθως ως επαναληπτική, στη θέση δηλ. του προηγούμενου ουσιαστικού.

v   Επιρρηματικές πτώσεις του domus (θ. 4^ης: σπίτι) domi (γενική)= στάση, domum(αιτιατική)=κίνηση, domo(αφαιρετική)=προέλευση, κίνηση από τόπο.

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις και των δύο αριθμών για τα παρακάτω ουσιαστικά:

a. suppliciis b. concordia c. bello d. beneficiis        

	Singularis		Pluralis
Gen.
Dat.
Acc.
Abl.
	Singularis		Pluralis
Gen.
Dat.
Acc.
Abl.

 

2.    Να  μεταφέρετε τις προτάσεις στον άλλο αριθμό.

a.    In bello pericula propulsabant…………………………………………………………………………………………

b.    Tu deum non amas ? …………………………………………………………………………………………………………..

c.    Beneficium dei maximum est. ………………………………………………………………………………………….

 

3.    Να κλιθούν και στους δύο αριθμούς οι συνεκφορές: αntiquos Romanos, avaritia minima

 

4.    Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του ουσιαστικού στην παρένθεση:

a)  Patria ____________ (poeta) Roma est.

b)  Regina cum ____________ (filius) ad ____________ (Africa) navigat.

c)  Graeci ___________ (insidiae) Troiam expugnant.

d) Terra plena _____________ (ager, πληθ.) est.

 

5.    Να γράψετε το γ´ ενικό και β´ πληθυντικό Ενεστώτα και Παρατατικού των ρημάτων που ακολουθούν: certo, paro, consulto

 

6.  Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους:

α. concordia .....................................................

b. apud Romanos .................................................

c. patriae  ....................................................

 

7.    Να αντιστοιχίσετε τα γράμματα της στήλης Β´ με τους αριθμούς της στήλης Α´:

                        Α´                                                       Β´

 

1. minima                                                         α. αφαιρετική του μέσου

2. deorum                                                       β. εμπρόθετος προσδ. του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου

3. in bello                                                       γ. γενική της στάσης σε τόπο

4. domi                                                            δ. εμπρόθετος προσδ. του χρόνου

5. propter sapientiam                                    ε. γενική αντικειμενική

6. beneficiis                                                   στ. επιθετικός προσδιορισμός

 

8.    Να κάνετε τις απαιτούμενες διορθώσεις, ώστε οι προτάσεις που ακολουθούν να είναι συντακτικά ορθές και νοηματικά αποδεκτές.

 

a.    Vos ad Italiae cum socios et amicos navigatis.

b.    In bellum periculorum audacia propulsant.

c.      Iustitiam inter vos certabant.

d.    Aeneas et Dido inter nos amant.

 

9.    Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τις λέξεις της Β΄ στήλης που έχουν σημασιολογική συγγένεια. Δύο λέξεις της B΄ στήλης δεν σχετίζονται σημασιολογικά με λέξεις της Α΄ στήλης:

 

ΣΤΗΛΗ Α	ΣΤΗΛΗ Β
a.    supplicia	1.     πλεονεξία
b.    concordia	2.    φροντίζω
c.    validus	3.    αγωνίζομαι
d.    beneficium	4.    αδύναμος
e.    parcus	5.    απωθώ
f.    certo	6.    τιμωρία
g.    avaritia	7.     γενναιόδωρος
h.    propulso	8.     ομόνοια
i.     infirmus	9.     λατρεία
j.     magnificus	10.  οικονόμος
	11.   ευεργεσία
	12.  δυνατός

 

10.  Ν α συνδέσετε τις λατινικές λέξεις της Α΄ στήλης με τις ετυμολογικά συγγενείς της Β΄ που προέρχονται από σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες:

 

 

 

ΣΤΗΛΗ Α΄	ΣΤΗΛΗ Β΄
ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ	ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
a.    antiquos	1. comparaison [γαλλικά]
b.    delectus	2. antiquité [γαλλικά]
c.    ingenium	3.  genius    [αγγλικά]
d.  parabant	4.  election [αγγλικά]

 

11.   Να σημειώσετε αν οι παρακάτω διατυπώσεις αληθεύουν ή όχι, με βάση το περιεχόμενο του κειμένου. Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας, με παραπομπές στο λατινικό κείμενο.

 

	ΣΩΣΤΟ	ΛΑΘΟΣ
Apud antiquos Romanos concordia non erat.
Romani antiqui in suppliciis deum parci errant.
Antiqui Romani in bello contra pericula audaciā pugnabant.

 

12.  Να μεταφέρετε τις παρακάτω προτάσεις στα Λατινικά:

a.    Με τη δικαιοσύνη και τις ευεργεσίες οι Ρωμαίοι φρόντιζαν τους φίλους και την πατρίδα.

b.    Οι αρχαίοι Ρωμαίοι με  θάρρος απέκρουαν τους κινδύνους στον πόλεμο.

c.    Στη λατρεία των θεών τα δώρα[1] των Ρωμαίων ήταν μεγαλόπρεπα.

 

13.  Ποια χρονολογία θεωρεί ο Σαλλούστιος Κρίσπος σημαδιακή για τους Ρωμαίους και για ποιους λόγους;

 

14. Ποια από τις λατινικές φράσεις της δεύτερης στήλης αντιστοιχεί στο νεοελληνικό κείμενο της πρώτης;

 

Χαρακτηρισμός προσώπου ή κατάστασης που έχει κάτι ιδιαίτερο/ ιδιόμορφο/ ιδιότυπο.	a. primus inter pares
	b. persona non grata
	c. sui generis
	d. urbi et orbe
	e. alter ego

 

15.  Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων, χρησιμοποιώντας κάθε φορά μία από τις παρακάτω λατινικές λέξεις/φράσεις:a priori, corpus, homo sapiens.

 

i) To _____________ με τις σημειώσεις που του έδωσε ο συμφοιτητής του, περιείχε ό,τι έπρεπε να διαβάσει για τις εξετάσεις.

ii) Θεωρείται ότι ο σύγχρονος άνθρωπος αποτελεί εξέλιξη του _______________.

iii) Ό,τι και να κάνεις, ο γάμος μας είναι _______________ καταδικασμένος.

 

16.  Α). Συμπληρώστε την παρακάτω περίοδο με την κατάλληλη λατινική φράση:

Η επίμονη προσπάθεια και η προσήλωση στους στόχους είναι ..................................... προϋπόθεση για την επιτυχία.

  i. homo sapiens

 ii. de facto

 iii. a priori

 iv. manent

v. sine qua non