ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΒΙΒΛΙΟ
2, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2, παρ.16-20
|
Ξενοφώντος
« «Ελληνικά»( &5-15)
Περίληψη
(
στην περίληψη του σχολικού βιβλίου να προστεθεί ότι) : οι έφοροι σταμάτησαν
τους αντιπροσώπους των Αθηναίων στη Σελλασία, ζήτησαν να μάθουν τι προτείνουν
και, όταν έμαθαν με ποιους όρους ήρθαν να διαπραγματευτούν, τους είπαν να
φύγουν από κει που βρίσκονταν, χωρίς να τους επιτρέψουν να φτάσουν στη Σπάρτη (
&13). Η Σελλασία δηλαδή ήταν ένα σημαντικό όριο, όπως θα δούμε και στο
κείμενό μας.
Η είδηση ότι η πρεσβεία απέβη άκαρπη
ανησύχησε τους Αθηναίους, που έβλεπαν ότι η έλλειψη τροφίμων δε θα επέτρεπε να
αντέξουν. Ωστόσο, κανείς δεν διανοούνταν να δεχθεί γκρέμισμα των τειχών, όπως
ζητούσαν οι Σπαρτιάτες. Και μάλιστα, όταν κάποιος τόλμησε να το προτείνει, τον
φυλάκισαν και έκαναν ψήφισμα να μην επιτρέπεται ούτε καν η συζήτηση ενός
τέτοιου ενδεχόμενου.
Άμέσως γίνεται εμφανές για ποιον λόγο
κάθε άμεση και φανερή προσπάθεια συμβιβασμού ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
(& 16-20)
Επειδή λοιπόν συνέβαιναν τέτοια, ο
Θηραμένης είπε στη συνέλευση ότι, αν θέλουν να στείλουν τον ίδιο στον Λύσανδρο,
θα επιστρέψει γνωρίζοντας, τι από τα δύο επιμένουν για τα τείχη, επειδή θέλουν
να υποδουλώσουν την πόλη ή ως εγγύηση. Και αφού στάλθηκε, παρέμεινε δίπλα στον
Λύσανδρο τρεις μήνες και περισσότερο, περιμένοντας την ώρα πότε οι Αθηναίοι
επρόκειτο να συμφωνήσουν με οτιδήποτε θα τους έλεγε κανείς, εξαιτίας του ότι
είχαν εξαντληθεί όλα τα τρόφιμα. Όταν λοιπόν επέστρεψε στη διάρκεια του
τέταρτου μήνα, ανακοίνωσε στη συνέλευση ότι ο Λύσανδρος τον κρατούσε ως τότε κι
έπειτα τον διέταξε να πάει στη Σπάρτη. Γιατί ο ίδιος δεν ήταν αρμόδιος για όσα
τον ρωτούσε (ενν. ο Θηραμένης),αλλά οι έφοροι (=οι πέντε αιρετοί αξιωματούχοι
της Σπάρτης).Μετά απ’ αυτά, εκλέχθηκε πληρεξούσιος πρεσβευτής για τη Σπάρτη
μαζί με άλλους εννέα. Ο Λύσανδρος στο μεταξύ, έστειλε στους εφόρους τον
Αριστοτέλη , που ήταν Αθηναίος εξόριστος ,μαζί με άλλους Λακεδαιμόνιους, για να
τους ανακοινώσει ότι η απάντηση που έδινε στον Θηραμένη ήταν πως εκείνοι ήταν
οι αρμόδιοι για πόλεμο και για ειρήνη. Ο Θηραμένης όμως, και οι άλλοι πρέσβεις,
όταν ήταν (βρίσκονταν) στη Σελλασία, αφού ρωτήθηκαν για ποιο λόγο είχαν πάει,
απάντησαν (είπαν)ότι πήγαν ως πληρεξούσιοι για την ειρήνη και μετά από αυτά οι
έφοροι διέταζαν να τους καλέσουν στη Σπάρτη. Όταν λοιπόν επέστρεψαν, έκαναν
συνέλευση (συγκάλεσαν την εκκλησία του δήμου),στην οποία οι Κορίνθιοι και οι
Θηβαίοι κυρίως αλλά και πολλοί άλλοι από τους Έλληνες αντιπρότειναν να μη
συνθηκολογήσουν με τους Αθηναίους, αλλά να τους αφανίσουν.
Οι
Λακεδαιμόνιοι όμως, είπαν ότι δεν θα
υποδουλώσουν Ελληνική πόλη, που είχε προσφέρει μεγάλο καλό (που είχε πολεμήσει
με μεγάλη ανδρεία) κατά τους Περσικούς πολέμους στην Ελλάδα, αλλά έκαναν
ειρήνη, με τον όρο, και αφού γκρεμίσουν τα μακρά τείχη και τον Πειραιά , και
αφού παραδώσουν τα πλοία εκτός από δώδεκα, και αφού φέρουν πίσω τους εξόριστους
(δηλ. τους πολιτικούς εξόριστους),να θεωρούν τον ίδιο εχθρό και φίλο και να
ακολουθούν τους Λακεδαιμόνιους, οπουδήποτε είναι ηγεμόνες (εξουσιάζουν), και
στη γη και στη θάλασσα.
1. ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1.
τοιούτων ὄντων: Σε ποια γεγονότα
αναφέρεται η φράση; Για την απάντησή σας να συμβουλευθείτε την περίληψη των §§
5-15.
2.
Σε πόσες και ποιες σκηνές εκτυλίσσονται τα
γεγονότα των & 16-17; Να δοθεί ο θεματικός άξονας καθεμιάς.
3.
Ποια πολιτική
μερίδα δραστηριοποιείται διπλωματικά στην Αθήνα και για ποιον λόγο; Γιατί
εμπιστεύονται οι Αθηναίοι αυτήν την πολιτική μερίδα;
4.
πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν
βουλόμενοι ἀντέχουσι (ενν. οἱ Λακεδαιμόνιοι) περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα: Να προσδιορίσετε με βάση το χωρίο αυτό
σε ποια κατάσταση είχαν περιέλθει οι Αθηναίοι.
5.
Ο Θηραμένης
ζήτησε και πέτυχε να σταλεί ως πρεσβευτής στη Σπάρτη προκειμένου να διερευνήσει
τις προθέσεις των Λακεδαιμονίων. Όμως, δεν επέστρεψε στην πατρίδα του για
εύλογο χρονικό διάστημα, αλλά χρονοτρίβησε κοντά στον Λύσανδρο. Α) Για ποιο
λόγο χρονοτρίβησε; Β) Πώς δικαιολόγησε την χρονοτριβή του; Βρίσκεις πειστικές
τις δικαιολογίες του; Γ) Πώς θα τον χαρακτήριζες με βάση τις έως τώρα ενέργειές
του; Δ) Να γράψεις έναν διάλογο ανάμεσα
στον Λύσανδρο και στον Θηραμένη στη διάρκεια των 3 μηνών κατά τους οποίους
έμεινε εκεί ο Θηραμένης. Τι πιθανολογείς ότι είπαν μεταξύ τους;
6.
Στην
χρονολογική ή την αιτιολογική αλληλουχία των γεγονότων δίνει έμφαση ο
Ξενοφώντας; Ποια στοιχεία του κειμένου το αποδεικνύουν και τι δηλώνει αυτό για
τον παράγοντα που θεωρεί σημαντικότερο ο ιστορικός στην παρούσα φάση;
7.
Στο κείμενο
κυριαρχούν οι ρηματικοί τύποι. Αφού τους καταγράψεις ( χωρίζοντάς τους σε
ρήματα, μετοχές και απαρέμφατα) να σχολιάσεις ποιον στόχο νομίζεις ότι
εξυπηρετεί αυτός ο τρόπος πραγμάτευσης.
8.
Ο πλαγιότιτλος
του σχολικού βιβλίου είναι « ο πρωταγωνιστικός ρόλος του Θηραμένη» και είναι
πετυχημένος. Ποια στοιχεία του κειμένου ( από άποψη μορφής και περιεχομένου) το
αποδεικνύουν αυτό;
9.
Γιατί η
περίοδος« μετά ταῦτα ἡρέθη….δέκατος αύτός» δεν εισάγεται με το «δε», όπως όλες
οι άλλες;
10. Ποιες διαδικασίες ακολουθήθηκαν στη
Σπάρτη προκειμένου να ληφθεί απόφαση για την τύχη της Αθήνας και ποιοι συμμετείχαν στην τελευταία
συνεδρίαση;
11. Με βάση τον ενδεχόμενο αφανισμό των
Αθηναίων, πώς κρίνετε την κατεδάφιση μιας πόλης και τον εξανδραποδισμό των
κατοίκων της ως μέσο επίλυσης των διαφορών στον πόλεμο; Να αιτιολογήσετε την
απάντησή σας.
12. Ποια ήταν η απάντηση των Σπαρτιατών
στην πρόταση των Κορινθίων, των Θηβαίων και άλλων Ελλήνων για ολοκληρωτική
καταστροφή της Αθήνας; Πώς κρίνετε την απάντηση των Σπαρτιατών;
13. Το ένδοξο ιστορικό παρελθόν του
ηττημένου αναγνωρίζεται κάποτε από τους αντιπάλους ως επαρκής όρος για να τον
σεβαστούν. Αυτό συνέβη με την περίπτωση των ηττημένων Αθηναίων. Οι Σπαρτιάτες
τους σεβάστηκαν και τους υπερασπίστηκαν λόγω παρελθόντος. Πώς θα χαρακτηρίζατε
το γεγονός αυτό; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
14.Μπορούσε να αποφασίσει μόνος του ο
Λύσανδρος (εκ μέρους των Σπαρτιατών και των συμμάχων τους) για τον τερματισμό ή
τη συνέχιση του πολέμου; Σε ποιο σημείο του κειμένου φαίνεται αυτό;
15.΄Ηταν περιορισμένη η αρμοδιότητα του
Θηραμένη και των άλλων Αθηναίων πρέσβεων στη διαπραγμάτευση με τους Σπαρτιάτες;
Να απαντήσετε εντοπίζοντας το σχετικό χωρίο του κειμένου.
16.Τι πρότειναν στο συμβούλιο της
Σπάρτης οι Κορίνθιοι, οι Θηβαίοι και άλλοι ΄Ελληνες για την τύχη των Αθηναίων;
17.Να γράψετε τους θεματικούς άξονες
του κειμένου.
18.Ποιοι είναι οι μέγιστοι κίνδυνοι για τους οποίους γίνεται λόγος στο κείμενο;
2. Γραμματικές ερωτήσεις - ασκήσεις
1.
μῆνας, τὸν σῖτον, πλείω, ἅπαντα, πίστεως,
πρεσβευτής, αὐτοκράτωρ: Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις των
ονομάτων στον ενικό και πληθυντικό αριθμό (τα επίθετα στο γένος που
βρίσκονται).
2.
Να εντοπίσετε τους ρηματικούς τύπους που έχουν υποκείμενο
τη λέξη Θηραμένης και να τους γράψετε στο α΄ ενικό οριστικής ενεστώτα.
3. Να μεταφέρετε τον ίδιο ρηματικό τύπο στους
άλλους χρόνους της ίδιας φωνής:
Ενεστώς
|
|
|
|
|
Παρατατικός
|
-
|
-
|
διέτριβε
|
|
Μέλλων
|
|
|
|
|
Αόριστος
|
πέμψαι
|
|
|
ᾑρέθη
|
Παρακείμενος
|
|
ἐπιλελοιπέναι
|
|
|
4. Να γραφεί το ίδιο πρόσωπο σε όλες τις
εγκλίσεις του ίδιου χρόνου:
|
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Ενεστώς
|
|
|
ἐρωτῷτο
|
|
|
|
|
κελεύοι
|
|
Αόριστος β΄
|
εἶπεν
|
|
|
|
Αόριστος α΄
|
ἀπήγγειλεν
|
|
|
|
Παθ. αόρ. α΄
|
ᾑρέθη
|
|
|
|
5.Να κλίνετε στον
ενικό και πληθυντικό αριθμό τις συνεκφορές: οἱ
ἄλλοι πρέσβεις, τίνι λόγῳ, Ἑλληνίδα πόλιν, μακρὰ τείχη, μέγα ἀγαθόν.
6. ἀγγελοῦντα,
ἐρωτώμενοι, καλεῖν, ἐξαιρεῖν: Να τοποθετήσετε τους ρηματικούς τύπους στον
ακόλουθο πίνακα και να γράψετε τους άλλους χρόνους τους στην ίδια φωνή.
|
Απαρέμφατο
|
Μετοχή
|
Ενεστώς
|
|
|
|
|
Μέλλων
|
|
|
|
|
Αόριστος
|
|
|
|
|
Παρακείμενος
|
|
|
|
|
7. Τα παρακάτω ονόματα να μεταφερθούν
στον άλλο αριθμό:
Ενικός αριθμός
|
Πληθυντικός αριθμός
|
|
τοῖς ἐφόροις
|
|
Λακεδαιμονίων
|
φυγάδα
|
|
᾿Αθηναῖον
|
|
|
πρέσβεις
|
θάλατταν
|
|
|
αὐτοκράτορες
|
8.μέγα, ἐχθρόν, φίλον: Να γράψετε τα
επίθετα στους άλλους βαθμούς (στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση).
9. ἀνδραποδιεῖν,
εἰργασμένην, γενομένοις, φοβούμενοι, νομίζοντας, ἕπεσθαι: Στον παρακάτω πίνακα να γράψετε τους
ρηματικούς τύπους στη σωστή θέση και να συμπληρώσετε τους αντίστοιχους
ρηματικούς τύπους των χρόνων που ζητούνται:
Ενεστώς
|
Μέλλων*
|
Αόριστος*
|
Παρακείμενος**
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Συντακτικές ερωτήσεις - ασκήσεις
1.
ἀγγελοῦντα, ἐρωτώμενοι, ὄντα: Να
χαρακτηρίσετε τη συντακτική θέση των μετοχών και να γράψετε το υποκείμενο και
το αντικείμενό τους (αν έχουν) ή το κατηγορούμενο του υποκειμένου τους.
2. Λακεδαιμόνιοι
δὲ οὐκ ἔφασαν … ὅποι ἂν ἡγῶνται: Να εντοπίσετε τους ρηματικούς τύπους που
δηλώνουν τους όρους της ανακωχής, να χαρακτηρίσετε τη συντακτική τους θέση και
να γράψετε το αντικείμενο ή κατηγορούμενο (υποκειμένου ή αντικειμένου) καθενός.
3.Να
δώσετε δύο μεταφραστικές εκδοχές στο παρακάτω λεκτικό σύνολο:«πεμφθείς
διέτριβε».
4. Λεξιλογικές - Σημασιολογικές ασκήσεις
1.
Να γράψετε τέσσερις παράγωγες λέξεις
(απλές ή σύνθετες) από το πέμπω και να σχηματίσετε με αυτές σύντομες
προτάσεις στη νέα ελληνική.
2. Με ποια λέξη του κειμένου σχετίζονται
ετυμολογικά οι παρακάτω;
αποπομπή,
ασιτία, αύτανδρος, βουλή, διάλογος, έλλειψη, εφορία, καθαίρεση, κελευστής,
κρατικός, κυριεύω, μελλοντικός, παρεκκλήσι, πλειοψηφία, πολιτικός, πρεσβεία,
συνείδηση, συντηρητής, συντριβή.
3.α) Να βρεθούν τα λεκτικά
ρήματα των & 16-17 και το σημασιολογικό εύρος στην α.ε. και στη ν.ε β) Να
δώσετε τη σημασία των λέξεων στην α.ε. και στη ν.ε:φυγάδα, αὐτοκράτορες,
ἀντέχουσι, πίστεως.
4. Να
συμπληρώσετε τις προτάσεις με λέξεις των οποίων το α΄ ή το β΄ συνθετικό θα
είναι η λέξη σῖτος. (Να ληφθεί υπόψη ότι σῖτος είναι το σιτάρι
αλλά και τα τρόφιμα).
· Μια εκτεταμένη
περιοχή που παράγει σιτάρι ονομάζεται .....................................................
· Η έλλειψη
τροφίμων από καταστροφή της σοδειάς ή λόγω αποκλεισμού μιας πόλης ονομάζεται
· Σε πολλές
φτωχές χώρες πολλοί άνθρωποι πεθαίνουν από ...................................................
· Στο στρατό η
ομαδική χορήγηση φαγητού ονομάζεται ..........................................................
· Σε κάποιες
περιοχές οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ................................................................ προβλήματα.
5.Να γράψετε
στη νέα ελληνική έξι σύνθετα ουσιαστικά με β΄ συνθετικό λέξεις που παράγονται
από το ρήμα ἀγγέλλω και να
σχηματίσετε με αυτά σύντομες φράσεις.
6.. Να συμπληρώσετε τα κενά στις
παρακάτω προτάσεις με λέξεις που παράγονται από το ρήμα κρίνω και καλω (απλό ή σύνθετο) ή από παράγωγά του.
·
Το σύνταγμα απαγορεύει τις …………….………. μεταξύ των πολιτών.
·
Η ……………………… του ικανότητα τον ανέδειξε σε αξιόλογο
ηθοποιό.
·
Οι παρατηρήσεις που διατύπωσε έγιναν με …………………. και γι’
αυτό δεν έθιξε κανέναν.
·
Η συμπεριφορά του σε ……….…………… με αυτήν του παρελθόντος
είναι τώρα πολύ βελτιωμένη.
·
Στους …………………. αγώνες η ομάδα πήγε πολύ καλά και θα
αγωνιστεί στους τελικούς.
·
Η ……………………………… επιτροπή έδωσε έπαινο στο ποίημά του.
·
Οι σχέσεις των δύο χωρών έφτασαν σε …………………………. σημείο.
Να
συμπληρώσετε τα κενά με λέξεις που παράγονται από το ρήμα καλῶ
·
Η συμπεριφορά του ήταν …………………… ×
γι’ αυτό δημιούργησε πολλές εντάσεις.
·
Πήρε …………………. για παράνομη στάθμευση.
·
Η …………………………. ενός ξένου γιατρού κρίθηκε αναγκαία λόγω
της σοβαρότητας της κατάστασής του.
·
Λόγω υπηρεσιακών αναγκών έγινε ……………………. της άδειάς του.
·
Διατύπωσε την …………………. να τον συνοδεύσουμε εμείς κατά την
επίσκεψή του στα αξιοθέατα της πόλης.
·
Θα γίνει επείγουσα
……………………………… του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. για εξέταση του
θέματος.
·
Απόψε στον Ιερό Ναό θα ψαλεί ο Μέγας ……………………… Κανόνας.
7.Να σχηματίσετε παράγωγα ουσιαστικά
από ρήματα σύνθετα με τις προθέσεις: περί,
ἀπό, διά, κατά, ἐκ/ἐξ, παρά + ἐξ και το ρήμα ἡγοῦμαι.