Τράπεζα Θεμάτων: Αρχαία Ελληνικά Α΄ Λυκείου (λεξιλογικές ασκήσεις Ελληνικών
Ξενοφώντα)
Απαντήσεις στα θέματα: 37, 76, 80, 131, 142, 154, 169, 181, 242, 310, 319,
325, 338, 361, 394, 461
Θέμα 37 Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 1, 20-24
α) διέχω, μηδείς, ἀντανάγω, καθορῶ, ἐξαγγέλλω: Να αναλύσετε τις παραπάνω
σύνθετες λέξεις στα συνθετικά τους.
διέχω: δια & έχω
μηδείς: μηδέ & εἷς
ἀντανάγω: ἀντί & ἀνά & ἄγω
καθορῶ: κατά & ὁρῶ
ἐξαγέλλω: ἐκ & ἀγγέλλω
β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄στήλη. Δύο
στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. παραβλήματα
α) βράδυ, αργά
2. προαγορεύω
β) εξορμώ από
3. ὀψέ
γ) ακολουθώ
4. πρότερον
δ)
προειδοποιώ
5. ἕπομαι
ε) παραπετάσματα
στ) πολύ πρωί
ζ) πρωτύτερα
1: ε (παραβλήματα = παραπετάσματα)
2: δ (προαγορεύω = προειδοποιώ)
3: α (ὀψέ = βράδυ, αργά)
4: ζ (πρότερον = πρωτύτερα)
5: γ (ἕπομαι = ακολουθώ)
ΘΕΜΑ 154ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 2, 3-4.
α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της στήλης Α΄με τη σημασία της στη Β΄στήλη. Δύο
στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. οἰμωγή
α) ο ένας από τους δύο
2. ἕτερος
β) επόμενη ημέρα
3. ὑστεραία
γ)
φράζω με χώμα την είσοδο
4. ἀποχώννυμι
δ) προηγούμενη νύχτα
5. διήκω
ε) θρήνος
στ) διορθώνω τα τείχη
ζ) προχωρώ, φτάνω
1: ε (οἰμωγή = θρήνος)
2: α (ἕτερος = ο ένας από τους δύο)
3: β (ὑστεραία = επόμενη ημέρα)
4: γ (ἀποχώννυμι = φράζω με χώμα την είσοδο)
5: ζ (διήκω = προχωρώ, φτάνω)
β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη αντώνυμή της στη Β΄ στήλη.
Δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
Β΄
ΣΤΗΛΗ
1. ἀφικνοῦμαι
α) ἀγρυπνῶ
2. μακρός
β) ὀλίγος
3. νύξ
γ) μέγας
4. κοιμῶμαι
δ)
βραχύς
5. πολύς
ε) πλήρης
στ) ἀπέρχομαι
ζ) ἡμέρα
1: στ (ἀφικνοῦμαι ≠ ἀπέρχομαι)
2: δ (μακρός ≠ βραχύς)
3: ζ (νύξ ≠ ἡμέρα)
4: α (κοιμῶμαι ≠ ἀγρυπνῶ)
5: β (πολύς ≠ ὀλίγος)
ΘΕΜΑ 169ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 2, 2-3.
α) δότης, ἐπίδοσις, προδοσία, παράδοσις, δοτήρ: Να κατατάξετε τις παραπάνω
ομόρριζες προς το ρήμα δίδωμι λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην
κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει η καθεμία.
ενέργεια ή
κατάσταση πρόσωπο
που ενεργεί
ἐπίδοσις
δότης
προδοσία
δοτήρ
παράδοσις
β) ἀπέπεμπεν, πλέουσιν, ἐπεσκεύαζεν, ἁρμοστήν, νομίζοντες: Να γράψετε από
μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για
καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
ἀπέπεμπεν = πομπή
πλέουσιν = πλοῖον
ἐπεσκεύαζεν = συσκευασία
ἁρμοστήν = ανάρμοστος
νομίζοντες = νόμισμα
ΘΕΜΑ 361ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 4, 20-21.
α) εὔφωνος, μετεσχήκαμεν, γῆν, αἰδούμενοι, πείθεσθε: Να γράψετε από μία
ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για
καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
εὔφωνος = φώνημα
μετεσχήκαμεν = συμμετοχή
γῆν = γηγενής
αἰδούμενοι = αιδημοσύνη
πείθεσθε = πειθαρχώ
β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο
ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής, χρησιμοποιώντας την κατάληξη
που σας δίνεται:
ρηματικοί τύποι
κατάληξη ομόρριζα
ουσιαστικά
ἔλεξεν
-ις
λέξις
μετεσχήκαμεν
-ή
μετοχή
ἐποιήσαμεν
-τής
ποιητής
κοινωνοῦμεν
-ία
κοινωνία
πείθεσθε
-ώ
πειθώ
ΘΕΜΑ 394ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 4, 22-23.
α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄στήλη. Δύο
στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν.
Α΄ΣΤΗΛΗ
Β΄ΣΤΗΛΗ
1. ἐπίσταμαι
α) υποχωρώ
2.
καθυφίεμαι
β) αίθουσα συνεδριάσεων
3. ἀπόλλυμι
γ) εκλέγω
4. συνέδριον
δ) καταστρέφω
5. αἱροῦμαι
ε) λύνω κάποιον
στ) γνωρίζω καλά
ζ) υφίσταμαι
1: στ (ἐπίσταμαι = γνωρίζω καλά)
2: α (καθυφίεμαι = υποχωρώ)
3: δ (ἀπόλλυμι = καταστρέφω)
4: β (συνέδριον = αίθουσα συνεδριάσεων)
5: γ (αἱροῦμαι = εκλέγω)
β) εἰρήνη, πόλεμος, ἄρχων, ταπεινός, ἔρημος: Να γράψετε από ένα ρήμα της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας ομόρριζο για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του
κειμένου.
εἰρήνη = εἰρηνεύω
πόλεμος = πολεμόω-ῶ
ἄρχων = ἄρχω
ταπεινός = ταπεινόω-ῶ
ἔρημος = ἐρημόω-ῶ
ΘΕΜΑ 80ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 1, 28-29
α) ἰδών, παντελῶς, πλήρεις, κατασχών, μεγάλα: Να γράψετε από μία ομόρριζη
λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από
τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
ἰδών = ιδέα, είδωλο
παντελῶς = συντέλεια
πλήρεις = εκπληρώνω
κατασχών = κατοχή
μεγάλα = μεγαλοφυής
β) Να αντιστοιχίσετε τα ομόρριζα προς τους ρηματικούς τύπους βοηθεῖν και
ἔλαβε (Α΄ στήλη): βοηθός, βοήθεια, λῆμμα, λημμάτιον, λῆψις ουσιαστικά με την
κατηγορία στην οποία ανήκουν (Β΄ στήλη). Μία κατηγορία περισσεύει.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
Β' ΣΤΗΛΗ
1. βοηθός
α) ενέργεια ή κατάσταση
2. λῆμμα
β) υποκοριστικό
3. λῆψις
γ) αποτέλεσμα ενέργειας
4. λημμάτιον
δ) όργανο ή μέσο
5. βοήθεια
ε) πρόσωπο που ενεργεί
1: ε, 2: γ 3: α 4: β 5: α
ΘΕΜΑ 319ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 3, 55-56
α) ὑπηρέτης, ἡσυχία, πλήρης, ἀγορά, φρόνιμος: Να γράψετε από ένα ρήμα της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας ομόρριζο για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του
κειμένου.
ὑπηρέτης: ὑπηρετέω-ῶ
ἡσυχία: ἡσυχάζω
πλήρης: πληρόω-ῶ
ἀγορά: ἀγοράζω
φρόνιμος: φρονέω-ῶ
β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με τη σημασία της στη Β΄στήλη. Δύο
στοιχεία της Β΄ στήλης περισσεύουν.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. εἰκός
α) ρωτώ
2. οἰμώζω
β) απορώ
3. ἐγχειρίδια
γ) βιβλία
4. ἀγαστός
δ) φυσικό, εύλογο
5. ἐπερωτῶ
ε)
θαυμαστός
στ) μαχαίρια
ζ) κλαίω, θρηνώ
1: δ (εἰκός = φυσικό, εύλογο)
2: ζ (οἰμώζω = κλαίω, θρηνώ)
3: στ (ἐγχειρίδια = μαχαίρια)
4: ε (ἀγαστός = θαυμαστός)
5: α (ἐπερωτῶ = ρωτώ)
ΘΕΜΑ 76ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 1, 28-29.
α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την ομόρριζή της στη Β΄ στήλη.
Δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
Β΄
ΣΤΗΛΗ
1. ναῦς
α) εγκατάλειψη
2. ἐσήμανεν
β)
είδος
3. ἔλαβε
γ) σημασία
4. ἰδών
δ) κατάληψη
5. ἀνήχθησαν
ε) ναός
στ) αναγωγή
ζ) νηοπομπή
1: ζ (ναῦς → νηοπομπή)
2: γ (ἐσήμανεν → σημασία)
3: δ (ἔλαβε → κατάληψη)
4: β (ἰδών → είδος)
5: στ (ἀνήχθησαν → αναγωγή)
β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο
ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής, χρησιμοποιώντας την κατάληξη
που σας δίνεται:
ρηματικοί τύποι
κατάληξη ομόρριζα
ουσιαστικά
πλεῖν
-ις
πλεύσις
ἐσήμανεν
-μα
σήμα
συνέλεξεν
-ή
συλλογή
βοηθεῖν
-ός
βοηθός
ἀπαγγελοῦσα
-ία
απαγγελία
ΘΕΜΑ 181ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 2, 16-19
α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την ομόρριζή της στη Β΄ στήλη.
Δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
Β΄
ΣΤΗΛΗ
1. βούλονται
α) εγκατάλειψη
2. ἐπιλελοιπέναι
β) συντριβή
3. διέτριβεν
γ)
πομπός
4. ἔπεμψε
δ) βούληση
5. ᾑρέθη
ε) κατάληψη
στ) αιρετός
ζ) βουλιμία
1: δ (βούλονται → βούληση)
2: α (ἐπιλελοιπέναι → εγκατάλειψη)
3: β (διέτριβεν – συντριβή)
4: γ (ἔπεμψε → πομπή)
5: στ (ᾑρέθη → αιρετός)
β) ὁμολογία, ὁμολογητής, ἀπαγγελία, ἄγγελμα, ἄγγελος: Να κατατάξετε τις
παραπάνω ομόρριζες προς τους ρηματικούς τύπους ὁμολογήσειν και ἀπήγγειλεν λέξεις
της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει η
καθεμία.
ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα
ενέργειας
ὁμολογία
ὁμολογητής
ἄγγελμα
ἀπαγγελία
ἄγγελος
ΘΕΜΑ 461ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 4, 39-41.
α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη.
Δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. καταβαίνω
α) ἀγνοῶ
2. πένης
β) οἶδα
3. δίκαιος
γ) ἀναβαίνω
4. ἀνέρχομαι
δ) ἐπίσταμαι
5. γιγνώσκω
ε) πλούσιος
στ) ἄδικος
ζ) κατέρχομαι
1: γ (καταβαίνω ≠ ἀναβαίνω)
2: ε (πένης ≠ πλούσιος)
3: στ (δίκαιος ≠ άδικος)
4: ζ (ἀνέρχομαι ≠ κατέρχομαι)
5: α (γιγνώσκω ≠ ἀγνοῶ)
β) θύτης, βάδην, αποδημία, διάσκεψη, επέλαση: Να συνδέσετε τις λέξεις με
τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.
θύτης: οἱ δ’ ἐκ τοῦ Πειραιῶς ἀνελθόντες σὺν τοῖς ὅπλοις εἰς τὴν ἀκρόπολιν ἔθυσαν τῇ
Ἀθηνᾷ.
βάδην: Ἐπεὶ δὲ κατέβησαν ἐκκλησίαν ἐποίησαν οἱ
στρατηγοί͵ ἔνθα δὴ ὁ Θρασύβουλος ἔλεξεν.
αποδημία: Ἀλλ’ ὁ μὲν δῆμος πενέστερος ὑμῶν ὢν οὐδὲν πώποτε
ἕνεκα
χρημάτων ὑμᾶς ἠδίκησεν·
διάσκεψη: Ἐπεὶ δὲ δικαιοσύνης οὐδὲν ὑμῖν προσήκει͵ σκέψασθε εἰ
ἄρα ἐπ’ ἀνδρείᾳ ὑμῖν μέγα φρονητέον·
επέλαση: Ἀλλὰ γνώμῃ φαίητ’ ἂν προέχειν͵ οἳ ἔχοντες καὶ τεῖχος καὶ ὅπλα καὶ χρήματα
καὶ συμμάχους Πελοποννησίους ὑπὸ τῶν οὐδὲν τούτων ἐχόντων περιελήλασθε;
ΘΕΜΑ 310 & 325: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 3, 55-56
α) αποσιωπητικά, συµπόσιο, αφροσύνη, αξιολόγηση, ανελλιπώς: Να συνδέσετε
τις παραπάνω λέξεις µε τις λέξεις του κειµένου µε τις οποίες έχουν ετυµολογική
συγγένεια.
αποσιωπητικά: Ὡς εἶπεν ὁ Σάτυρος ὅτι οἰµώξοιτο͵ εἰ µὴ σιωπήσειεν͵
ἐπήρετο· Ἂν δὲ σιωπῶ͵ οὐκ ἄρ΄͵ ἔφη͵ οἰµώξοµαι;
συµπόσιο: Καὶ ἐπεί γε ἀποθνῄσκειν ἀναγκαζόµενος τὸ κώνειον ἔπιε͵
τὸ λειπόµενον ἔφασαν ἀποκοτταβίσαντα εἰπεῖν αὐτόν·
αφροσύνη: ἐκεῖνο δὲ κρίνω τοῦ ἀνδρὸς ἀγαστόν͵ τὸ τοῦ θανάτου παρεστηκότος µήτε
τὸ φρόνιµον µήτε τὸ παιγνιῶδες ἀπολιπεῖν ἐκ τῆς ψυχῆς.
αξιολόγηση: Κριτίᾳ τοῦτ’ ἔστω τῷ καλῷ. Καὶ τοῦτο µὲν οὐκ ἀγνοῶ͵ ὅτι ταῦτα ἀποφθέγµατα
οὐκ ἀξιόλογα...
ανελλιπώς: τὸ λειπόµενον ἔφασαν ἀποκοτταβίσαντα εἰπεῖν
αὐτόν· Κριτίᾳ τοῦτ’ ἔστω τῷ καλῷ.
β) ἐπεκαλεῖτο, ὁρῶσα, δηλοῦντα, ῥῆµα, λειπόµενον: Να γράψετε από µία
οµόρριζη λέξη της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας, απλή ή σύνθετη, για
καθεµιά από τις παραπάνω λέξεις του κειµένου.
ἐπεκαλεῖτο → έγκλημα
ὁρῶσα → οραματιστής
δηλοῦντα → διαδήλωση
ῥῆµα → ρητός
λειπόµενον → διάλειμμα
ΘΕΜΑ 142ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 2, 1-2.
α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη λέξη της Β΄ στήλης με την
οποία έχουν ετυμολογική συγγένεια. Δύο λέξεις της Α΄ στήλης περισσεύουν.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
Β΄ ΣΤΗΛΗ
1. άπλοια
2. χειραφέτηση
α) πλέουσιν
3. έφεση
4. πλεονέκτης
5. αφέλεια
β) ἀφέντες
6. αφετηρία
7. περίπλους
πλέουσιν → άπλοια, περίπλους
ἀφέντες → χειραφέτηση, έφεση, αφετηρία
β) φρουρούς, ἐγένοντο, ἀσφάλειαν, καταλιπών, ναῦς: Να γράψετε από μία
ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για
καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
φρουρούς → φρούρηση
ἐγένοντο → γένεση
ἀσφάλειαν → σφάλμα
καταλιπών → υπόλειμμα
ναῦς → νηοπομπή
ΘΕΜΑ 338ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 4, 18-19.
α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο
ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την
κατάληξη που σας δίνεται:
ρηματικοί τύποι
κατάληξη ομόρριζα
ουσιαστικά
μεταστραφείς
-ή
μεταστροφή
ἐνίκων
-τής
νικητής
τρωθείη
-μα
τραύμα
κατεδίωξαν
-ις
δίωξις
διελέγοντο
-ος
διάλογος
β) εναντίωση, επίθεση, αφήγηση, σύμπτωση, άβατος: Να συνδέσετε τις παραπάνω
λέξεις με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.
εναντίωση → Ταῦτα δ’ εἰπὼν καὶ μεταστραφεὶς πρὸς τοὺς ἐναντίους͵
ἡσυχίαν εἶχε·
επίθεση → καὶ γὰρ ὁ μάντις παρήγγελλεν αὐτοῖς μὴ πρότερον ἐπιτίθεσθαι͵
πρὶν [ἂν] τῶν σφετέρων ἢ πέσοι τις ἢ τρωθείη·
αφήγηση → ἐπειδὰν μέντοι τοῦτο γένηται͵ ἡγησόμεθα μέν͵
ἔφη͵ ἡμεῖς͵ νίκη δ’ ὑμῖν ἔσται ἑπομένοις͵ ἐμοὶ μέντοι θάνατος͵ ὥς γέ μοι δοκεῖ.
σύμπτωση → Καὶ οὐκ ἐψεύσατο͵ ἀλλ’ ἐπεὶ ἀνέλαβον τὰ ὅπλα͵ αὐτὸς μὲν ὥσπερ ὑπὸ
μοίρας τινὸς ἀγόμενος ἐκπηδήσας πρῶτος, ἐμπεσὼν τοῖς
πολεμίοις ἀποθνῄσκει
άβατος → καὶ τέθαπται ἐν τῇ διαβάσει τοῦ Κηφισοῦ
ΘΕΜΑ 131ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 1, 30-32
α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α΄ στήλης με την ομόρριζή της στη Β΄ στήλη.
Δύο λέξεις της Β΄ στήλης περισσεύουν.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
Β΄
ΣΤΗΛΗ
1. ἀποκόπτειν
α) δόγμα
2. κατειργάσατο
β) εγκρατής
3. κρατήσειαν
γ) κατάληψη
4. ἐπελάβετο
δ) δείγμα
5. ἔδοξεν
ε) διακοπή
στ) εγκατάλειψη
ζ) επεξεργασία
1: ε (ἀποκόπτειν → διακοπή)
2: ζ (κατειργάσατο → επεξεργασία)
3: β (κρατήσειαν → εγκρατής)
4: γ (ἐπελάβετο → κατάληψη)
5: α (ἔδοξεν → δόγμα)
β) ἀπήγαγεν, κατακρημνίσειαν, διέφθειρεν, ἐλέγετο, προδοῦναι: Να γράψετε
από μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας
για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
ἀπήγαγεν → παραγωγή
κατακρημνίσειαν → απόκρημνος
διέφθειρεν → φθορά
ἐλέγετο → λεκτικός
προδοῦναι → προδοσία
ΘΕΜΑ 242ο: Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 3, 50-51.
α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο
ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την
κατάληξη που σας δίνεται:
ρηματικοί τύποι
κατάληξη ομόρριζα
ουσιαστικά
ἐξαλείφω
-ή
αλοιφή
ἐπιτρέψειν
-ος
επίτροπος
διαψηφίζεσθαι
-μα
ψήφισμα
ἡγησάμενος
-μών
ηγεμών
ὁρῶν
-ις
όρασις
β) προσέρχομαι, διαλέγομαι, ἐφίσταμαι, ἀνίημι, κατάλογος: Να αναλύσετε τις
παραπάνω σύνθετες λέξεις στα συνθετικά τους.
προσέρχομαι → προς & ἔρχομαι
διαλέγομαι → δια & λέγω / λέγομαι
ἐφίσταμαι → ἐπί & ἵστημι / ἵσταμαι
ἀνίημι → ἀνά & ἵημι
κατάλογος → κατά & λέγω / λόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου