ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑ

 

Ορισμός .Γλωσσομάθεια είναι η γνώση μιας ή περισσότερων ξένων γλωσσών.

Η σημασία της:

·         Η γλωσσομάθεια συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου:  η μελέτη μιας ξένης γλώσσας δημιουργεί νέους ορίζοντες στον πνευ­ματικό κόσμο. Τα εκφραστικά μέσα, ο λεξιλογικός πλούτος διευρύνουν το γνωστικό πεδίο και εμπλουτίζουν τη σκέψη

·         η εκμάθηση  της γραμματικό-συντακτικής δομής μιας άλλης γλώσσας και η σχετικές ασκήσεις αναπτύσσουν την κρι­τική ικανότητα του μαθητή.

·         Η γνώση ξένων γλωσσών καθίσταται αναγκαία για την αναβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου ενός νέου, γιατί :α) η σύνθεση μιας επιστημονικής εργασίας (όπως η πτυχιακή, η μετα­πτυχιακή, η διατριβή κ.λ.π.) απαιτεί την αξιοποίηση της διεθνούς βι­βλιογραφίας.β) η φοίτηση σε πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού προϋποθέ­τει την ουσιαστική γνώση ξένης γλώσσας.

·          η γνώση μιας άλλης γλώσσας παρέχει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να γνωρίσει καλύτερα την εθνική του γλώσσα, με τη συ­γκριτική εξέταση και τη συνειδητοποίηση της μοναδικό­τητας.

·         Η γνώση μιας ξένης γλώσσας διευρύνει τις επαγγελματικές δυνατότητες του ατόμου: παρέχει στον επαγγελματία τη δυνατότητα να παρακολουθεί σεμινά­ρια σε διεθνείς συναντήσεις που αφορούν την πληρέστερη κατάρτιση του στο αντικείμενο της απασχόλησης του. Ευνοεί την απρόσκοπτη επαγγελματική επαφή και διευρύνει το πλαίσιο των συναλλαγών, ιδιαίτερα στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης.

·         η επαρκής γνώση μιας ξένης γλώσσας συνιστά αναγκαίο επαγγελματικό εφόδιο, για να αναλάβει το άτομο μια εργασιακή θέση ή να ανελιχθεί στον τομέα της απασχόλησης του.  προσφέρει νέες θέσεις εργασίας. Δημιουργεί μια σειρά επαγγελμάτων, όπως δασκάλους ξένων γλωσσών.

·        Η γλωσσομάθεια ευνοεί τη βαθύτερη επικοινωνία μεταξύ των λαών και διαμορφώνει πνεύμα οικουμενικής συνείδησης: με την άμεση πληροφόρηση αποτρέπεται οποιαδήποτε παραμόρφωση της πραγματικότητας και διαμορφώνεται μια σφαιρική άποψη, που αντιστοιχεί περισσότερο στην αλήθεια. Ο άνθρωπος μπορεί να έχει μια ουσιαστική επα­φή με τον τρόπο σκέψης, τη νοοτροπία, την ευρύτερη κουλτούρα ενός λαού. Η επαφή αυτή τον βοηθά να απαλλαγεί από προκατα­λήψεις και προϊδεασμούς. Έτσι, το άτομο μπορεί να εντρυφήσει στις πτυχές της ιστορίας, της λογοτεχνίας και, ευρύτε­ρα, του πολιτισμού των άλλων λαών .

·         Εμπλουτίζει την αισθητική του με στοιχεία από την καλλιτεχνική δημι­ουργία των άλλων λαών και διευρύνει τις ψυχαγωγικές επιλογές, γιατί με την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας ο άνθρωπος μπορεί να: α) απολαμβάνει με άμεσο τρόπο -χωρίς την, ενδεχομένως, παραμορ­φωτική διαμεσολάβηση του μεταφραστή- την καλλιτεχνική δημι­ουργία αλλόγλωσσων χωρών (τραγούδι, κινηματογράφος, λογοτε­χνική παραγωγή κ.λ.π.)β) κατανοεί την αισθητική ιδιαιτερότητα του εθνικού πολιτισμού και τα στοιχεία που τον διαφοροποιούν 

·         Η γλωσσομάθεια επιδρά ευεργετικά στην ψυχολογία του ανθρώπου: α) τονώνει την αυτοπεποίθηση του η συναίσθηση πως μπορεί, χωρίς συμπλέγματα κατωτερότητας, να επικοινωνεί και να συναλλάσσεται απρόσκοπτα και ισότιμα με τους πολίτες άλλων χωρών β) αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη αισιοδοξία το επαγγελματικό του μέλλον, γιατί διαθέτει το εφόδιο μιας ξένης γλώσσας, που θεωρείται απαραίτητο προσόν στο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό εργασιακό περιβάλλον της εποχής μας. Η ανάπτυξη του τουρισμού και η καθιέρωση των ταξιδιών ως μέσου ψυχαγωγίας επιβάλλουν τη γνώση των ξένων γλωσσών, για να είναι δυ­νατή η επικοινωνία με τους άλλους λαούς.

·         Συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας. Επιτρέπει το άνοιγμα των αγο­ρών, τη μεγιστοποίηση της παραγωγής, τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων, λόγω του οικονομικού ανταγωνισμού. Δημιουργείται μια πα­γκόσμια αγορά.

·         Το άτομο εμπλουτίζει τις αξίες του, προωθεί την ειρήνη και τη δημοκρατία  Η παγκοσμιοποίηση της ζωής, απαιτεί επιστημονική, επαγγελματική και οικονομική διεθνή ενημέρωση.

Αρνητικά της γλωσσομάθειας:

·        Η ανάλωση μεγάλου χρόνου για την εκμάθηση ξένων γλωσσών σε βά­ρος της καλλιέργειας της εθνικής γλώσσας. Αλλοίωση του χαρακτήρα και της μορφής της εθνικής γλώσσας σε όλα τα επίπεδα (λεξιλογικό, συντακτικό, φωνολογικό, σημασιολογικό).

·         Η συμπλεγματική διάθεση που μπορεί να δημιουργηθεί από τις κυριαρ­χούσες γλώσσες, όπως είναι σήμερα η αγγλική. Μια τέτοια διάθεση προ­καλεί την ξενομανία και το μιμητισμό. Κίνδυνος ματαιοδοξίας: «γλωσσική επίδειξη» και έπαρση του γλωσσομαθή για τις γνώσεις του. Η γλωσσομάθεια δεν είναι πάντοτε μόρφωση, καθώς η παιδεία δεν μετριέται με το πλήθος των γλωσσών που μιλούμε.

·        Παραγκωνισμός της γλώσσας μικρών χωρών από γλώσσες που κυριαρχούν σε παγκόσμιο επίπεδο και κάποιες φορές απώλειά της, με αποτέλεσμα την αλλοίωση της πολιτιστικής και εθνικής ταυτότητας ενός λαού και τον κίνδυνο πολιτιστικής εξομοίωσης των λαών.

·         Ο κίνδυνος αλλοτρίωσης της εγχώριας γλώσσας, όταν σε ορισμένες εκ­φράσεις υποκαθίσταται από ξενικούς όρους, ενώ υπάρχουν αντίστοιχοι στη γλώσσα μας. Η γλώσσα κάθε λαού είναι φορέας του πολιτισμού του. Επομένως, υπάρχει ο κίνδυνος έμμεσης και άκριτης/ υποσυνείδητης υιοθέτησης των αξιών, των αντιλήψεων, της νοοτροπίας κ.λ.π. ενός άλλου πολιτι­σμού, που μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο στη γλωσσική αλλά και στην πολιτιστική παραμόρφωση μιας χώρας. 

Προϋποθέσεις σωστής εκμάθησης της γλωσσομάθειας

·        Καλή γνώση της μητρικής γλώσσας, προτού ασχοληθούμε με τις ξένες. Γι’ αυτό δεν είναι σωστό να ξεκινάμε την εκμάθηση άλλων γλωσσών σε πολύ μικρή ηλικία.

·        Συνεχής ενασχόληση και μελέτη της μητρικής γλώσσας, εμπλουτισμός της έκφρασής μας με το διάβασμα βιβλίων και εφημερίδων.

·        Καλλιέργεια της κριτικής σκέψης του ατόμου, ώστε να αφομοιώνει δημιουργικά τα στοιχεία των ξένων γλωσσών και πολιτισμών.

·        Επιβάλλεται ενίσχυση της γλωσσομάθειας αλλά και βελτίωση επαφής με τη μητρική γλώσσα. Παρά τις ώρες που αφιερώνονται σ’ αυτή, η ποιοτική συνάντηση του μαθητή μαζί της επιβάλλει αξιοποίηση σύγχρονων εποπτικών μέσων αλλά και εκσυγχρονισμό των μεθόδων διδασκαλίας. Όσο, λοιπόν, κι αν φαίνεται  αντιφατικό, η εκμάθηση της ξένης γλώσσας σκόπιμο είναι να οργανώνεται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε όχι μόνο να διατηρείται ανέπαφος αλλά και να εξαίρεται ο γλωσσικός κώδικας.

·        Με δεδομένο ότι η απειλή πολιτισμικής διείσδυσης προέρχεται κυρίως από τις δυτικές γλώσσες, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα σκόπιμο είναι να δώσει κίνητρα για την εκμάθηση ξένων γλωσσών, όπως για παράδειγμα των Βαλκανικών, οι οποίες είναι χρήσιμες στην Ελλάδα τόσο σε εμπορικό όσο και σε διπλωματικό επίπεδο.

·        Στο πλαίσιο της Ε.Ε. που διαμορφώνει μια νέα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, ωφέλιμο θα ήταν να αναπτυχθεί ένα πνεύμα συνεργασίας και με τις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες «μικρής» εμβέλειας. Έτσι μπορεί να ενισχυθεί η εκμάθησή τους τόσο στη Μέση Εκπαίδευση όσο και σε επίπεδο επιμόρφωσης των ενεργών, στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ενηλίκων.

 

 

Η γλωσσομάθεια είναι πιο αναγκαία σε έναν Έλληνα, γιατί:

·        Η χώρα μας είναι πληθυσμιακά μικρή.

·         Οι Έλληνες ταξιδεύουν συχνά σε ξένες χώρες.

·         Η βιβλιογραφία μας δεν είναι αρκετά αναπτυγμένη και, επομένως, ο μελε­τητής είναι ανάγκη να χρησιμοποιεί ξένη βιβλιογραφία για την επιστη­μονική του κατάρτιση.

Για τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται σε ξένη χώρα, η εκμά­θηση της γλώσσας της είναι ιδιαίτερα αναγκαία, γιατί:

·        Διευκολύνει την εύρεση ή την επιλογή μιας καλύτερης εργασίας.

·         Βοηθά την ενσωμάτωση τους στη νέα κοινωνική πραγματικότητα. Ευνοεί την επαφή τους με τον πνευματικό πολιτισμό της ξένης χώρας.

Γλώσσα και έθνος.«…Γλώσσα και πατρίδα είναι το ίδιο. Να πολεμά κανείς για την πατρίδα του ή για την εθνική του γλώσσα, ένας είναι ο αγώνας. Πάντα αμύνεται περί πάτρης».Γ. Ψυχάρη «Το ταξίδι μου» Κάθε έθνος έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που το διαφοροποιούν από τα άλλα. Αυτά αποτελούν την εθνική του ταυτότητα. Αν ένα έθνος θέλει να διατηρεί την εθνική του ανεξαρτησία και την ιδιαίτερη υπόσταση του, πρέπει να διατηρεί τα στοιχεία της εθνικής του ταυτότητας. Διαφορετικά, η απώλεια των στοιχείων αυτών θα οδηγήσει νομοτελειακά στην υποτέλεια. Πρωταρχικό στοιχείο εθνικής ταυτότητας είναι, φυσικά, η γλώσσα. Ειδικά για τη χώρα μας, η διατήρηση και καλλιέργεια της, έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού: 

·         ομιλείται μόνο στην Ελλάδα, 

·         έχει το δικό της αλφάβητο, 

·        έχει ιδιαιτερότητα και δε μοιάζει με άλλη.

Η γλώσσα, άλλωστε, είναι έκφραση του πολιτισμού μιας χώρας. Όταν λοιπόν αυτή χάνεται ή αλλοιώνεται, τότε αποκόπτεται κάθε δυνατότητα πρό­σβασης στο παρελθόν και στον πολιτισμό μας. Αυτή εκφράζει τα ήθη, τα έθιμα, η νοοτροπία και η παράδοση ενός τόπου. Είναι εύλογο λοιπόν πως σε μια εποχή «έμμεσης αποικιοκρατίας», όπου τα οικονομικά εύρωστα κράτη συρρικνώνουν τον πολιτισμό μιας χώρας με ασθενέστερη οικονομία, η μόνη ίσως δικλείδα ασφαλείας, είναι η διατήρηση της πολιτιστικής μας ι­διαιτερότητας.