ΛΑΤΙΝΙΚΑ 5ο ΚΕΙΜΕΝΟ

 

  LECTIO V (QUINTA) ΕΝΑΣ «ΛΑΤΡΗΣ» ΤΟΥ ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ

Silius Italicus, poēta epicus, vir clarus erat. XVII(septendecim) libri eius de bello Punico secundo pulchri sunt. Ultimis annis vitae suae in Campaniā se tenēbat. Multos in illis locis agros possidēbat. Silius animum tenerum habēbat. Gloriae Vergili studēbat ingeniumque eius fovēbat. Eum ut puer magistrum honorābat. Monumentum eius, quod Neapoli iacēbat, pro templo habēbat.

Μετάφραση

Ο Σίλιος Ιταλικός, επικός ποιητής, ήταν άνδρας ένδοξος. Τα δεκαεπτά βιβλία του για τον δεύτερο Καρχηδονιακό πόλεμο είναι όμορφα. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του παρέμενε στην Καμπανία. Πολλούς αγρούς κατείχε σ’ εκείνους τους τόπους. Ο Σίλιος είχε ευαίσθητη ψυχή. Επεδίωκε τη δόξα του Βιργιλίου και το πνεύμα του περιέβαλλε με αγάπη. Αυτόν τιμούσε όπως το παιδί το δάσκαλο. Το μνημείο του, το οποίο βρισκόταν στη Νεάπολη, το είχε (ή το θεωρούσε) σα ναό.

Λεξιλόγιο

Ρηματα

Α’	Honoro – honoravi – honaratum - honorāre	τιμώ
Β’	Teneo – tenui –tentum – tenēre Possideo – possedi – possessum – possidēre Studeo – studui -     - studēre Foveo – fovi – fotum – fovēre Iaceo – iacui – iacitum – iacēre Habeo – habui – habitum - habēre	κρατώ κατέχω σπουδάζω, επιδιώκω περιβάλλω με αγάπη βρίσκομαι έχω

 

Ουσιαστικα

1η κλίση	2η  κλίση	3η κλίση
poeta-ae (α): ποιητής Campania-ae (θ): Καμπανία gloria-ae (θ) δόξα vita-ae (θ) ζωή	Silius-ii/i (α): Σίλιος vir-viri (α): άνδρας liber-bri (α): βιβλίο bellum-i (ο): πόλεμος annus-i (α): έτος locus-i (α): τόπος[1] ager-agri (α): αγρός animus-i (α): ψυχή Vergilius-ii/i (α): Βιργίλιος ingenium-ii/i (ο): πνεύμα puer-ri (α): παιδί magister-stri (α): δάσκαλος monumentum-i (ο): μνημείο templum-i (ο): ναός Silius-ii/I (α) Σίλιος	Neapolis-is (θ):Νεάπολη

 

 

Επιθετα 2ης κλίσης epicus-a-um: επικός clarus-a-um: ένδοξος secundus-a-um: δεύτερος (αριθμητικό τακτικό) pulcher-pulchra-pulchrum: ωραίος ultimus-a-um: τελευταίος multus-a-um: πολύς (συνήθως στον πληθυντικό) Punicus-a-um: Καρχηδονιακός Tener-era-erum:τρυφερός, ευαίσθητος

Αντωνυμία

is-ea-id (δεικτική/ επαναληπτική): αυτός

qui-quae-quod (αναφορική): ο οποίος, η οποία, το οποίο, που

suus-a-um: (κτητική, γ’ πρόσωπο): δικός-ή-ό του/τους

se (προσωπική, γ’ πρόσωπο): τον εαυτό του

ille-illa-illud: (δεικτική) : εκείνος-η-ο

 

ΑΠΟΛΥΤΟ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟ

septendecim=17

Προθεσεις de + αφαιρετική = αναφορά pro + αφαιρετική (πάντα) = παρομοίωση: σαν

Συνδεσμοι Ut(υποτακτικός, παραβολικός) =όπως (εδώ) -que (παρατακτικός, συμπλεκτικός, εγκλιτική λέξη)

 

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

1.     ut puer magistrum (honorat): δευτερεύουσα επιρρηματική, απλή παραβολική, συγκριτική ελλειπτική πρόταση που δηλώνει τον τρόπο. Εισάγεται με τον παραβολικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με οριστική η οποία δηλώνει το πραγματικό γεγονός (εννοούμενο ρήμα honorat), αφού η σύγκριση αφορά σε δύο καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται ότι είναι αντικειμενική πραγματικότητα. Η παραβολική πρόταση λειτουργεί ως β΄ όρος σύγκρισης. Ως α΄ όρος σύγκρισης θεωρείται η κύρια πρόταση «(Silius Italicus) eum (sic) honorabat».

2.    quod Neapoli iacebat: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στη λέξη monumentum της κύριας πρότασης. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod και εκφέρεται με οριστική (iacebat), καθώς εκφράζει το πραγματικό γεγονός.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

Singularis	Pluralis
Vir	Viri
vir -i	Virorum
vir -o	Viris
vir -um	Viros
vir	Viri
vir -o	Viris

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ:

 

1.     Να κλιθούν σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών οι συνεκφορές: vir clarus, poeta epicus.vita sua,ille locus

 

2.    Να γράψετε τον τύπο που ζητά η άσκηση για τις παρακάτω συνεκφορές:

libri pulchri: γενική πληθυντικού ………………………………………………….

bello secundo: αιτιατική ενικού………………………………………………

ultimis annis: ονομαστική πληθυντικού………………………………………………….

animum tenerum: κλητική ενικού …………………………………………………

 

3.     Να συμπληρώσετε τις αντίστοιχες πτώσεις των άλλων γενών των αντωνυμιών στον ίδιο και στον αντίθετο αριθμό

Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
α. ..............	α. suae	α. .................
..............	..................	.................
β. .................	β.  .................	β.illis
.................	.................	.................
γ.eum	γ.  .................	γ.  .................
.................	.................	.................

4.    Nα συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο της λέξης που βρίσκεται στην παρένθεση:

- Poeta ........... annis vitae suae in ...................... se .......................( ultimus, Campania, teneo/ Παρατατικός)

- Pueri ............. virorum ............. student. (clarus, gloria)

- Silius .............. ...............  .................... habebat (poeta, animus, tener)

5.    Να εξετάσετε αν οι παρακάτω προτάσεις ανταποκρίνονται στο νόημα του κειμένου:

• α) Silius Italicus poeta tragicus erat.                                          Σ      Λ
• β) Septem libri Sili de bello Punico secundo pulchri erant.          Σ       Λ
• γ) Septendecim libri Sili de bello Gallico pulchri sunt.                 Σ      Λ

6.    Να διορθώσετε τα συντακτικά λάθη και να δικαιολογήσετε τις διορθώσεις σας.

• Romani Vergilio honorabant ingeniumque eius fovebat.
• Populus (= ο λαός) poetas claros amat et gloriae suae studet.
•  Monumentum Vergili in Neapoli iacebat.

 

 

7.    Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

i. poeta: η γενική πληθυντικού
ii. bello: η αιτιατική πληθυντικού
iii. locis: η γενική πληθυντικού
iv. ultimis: η αιτιατική ενικού στο θηλυκό γένος
v. ingenium: η ονομαστική πληθυντικού
vi. puer: η δοτική ενικού
vii. agros: η κλητική ενικού
viii.eum: η αφαιρετική πληθυντικού
ix. Neapoli: η αιτιατική ενικού

8.    Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

i. sunt: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού.
ii. tenebat: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα.
iii. possidebat: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο στον ίδιο χρόνο και έγκλιση.
iv. habebat: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο στον ίδιο χρόνο και έγκλιση.
v. fovebat: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεργητικού ενεστώτα.
vi. honorabat: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα.
vii. iacebat: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο στον ίδιο χρόνο και έγκλιση.
viii. studebat: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα.

9.    Να μεταφέρετε τις προτάσεις στα Λατινικά. Προσοχή στην επιλογή ανάμεσα στις  αντωνυμίες is, ea, id και suus, sua, suum.

·        Ο Αινείας αγαπούσε την πατρίδα του. Την πατρίδα του αγαπούσε και (=quoque) η  βασίλισσα.

·        Ο άνδρας φροντίζει τον γιο του.

·        Ο ποιητής έβλεπε τον Βιργίλιο και τα βιβλία του (ενν.: του Βιργιλίου)

10.  Να μεταφέρετε τις προτάσεις στον αντίθετο αριθμό.

·        Poeta epicus vir clarus erat.

·        In illis locis agros possidebat.

·        Liber de bello secundo pulcher est.

·        Monumentum eius pro templo habebat.

11.   Με βάση ττην εισαγωγή και το κείμενο V να συνθέσετε ένα κατατοπιστικό σημείωμα για τη ζωή και το έργο του Σίλιου Ιταλικού. Ποιον ποιητή θαύμαζε και ποια πράξη του αποδεικνύει τον μεγάλο θαυμασμό του;

12.  Να αντιστοιχίσετε τη στήλη Α με τη στήλη Β

Ελληνικές λέξεις	Ευρωπαϊκές λέξεις
Επικός	Vital (αγγλ)
Μάστορας	Tanaglia (ιταλ)
Αγρός	Sont (γαλλ)
Βιταμίνη	Sept(γαλλ)
Εισι	Agriculture (αγγλ)
Επτά	Master (αγγλ)
Τανάλια	Epic (αγγλ)

 

13.  Με ποιες λατινικές λέξεις του κειμένου συνδέονται ετυμολογικά οι παρακάτω λέξεις της  Ελληνικής και των σύγχρονων ευρωπαϊκών γλωσσών; λιμπρέττο,κάμπος, honour (αγγλ), τέμπλο, τανάλια,
champagne (γαλλ), ίεμαι, secondo (ιταλ)

14.  Συμπληρώστε την παρακάτω περίοδο με την κατάλληλη λατινική φράση:

Η Εθνική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι επέστρεψε σε κερδοφορία και η είδηση αυτή ………………………………………………………, αν λάβει κανείς υπόψη του τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, δεν είναι κακή.

i.             memorandum

ii.             de facto

iii.          mutatis mutandis

iv.            prima facie

v.              sine qua non

15.  Ενσωματώστε λειτουργικά δύο από τις ακόλουθες λατινικές φράσεις, συνθέτοντας ένα κείμενο 80-100 λέξεων στη Νέα Ελληνική,

 homo sapiens, de facto, de iure, a priori, a posteriori, scripta manent, sine qua non, mea culpa, status quo, primus inter pares, S.O.S. (si opus sit)

 

---

[1] Το locus-i, στον πληθυντικό είναι ετερογενές: loci- locorum (αρσ): χωρία βιβλίου και  loca-locorum (ουδ): τα μέρη